A ydych yn dechrau'ch swydd gyntaf, hanner ffordd trwy'ch bywyd gwaith, yn agosáu at ymddeol neu wedi ymddeol? Yna bydd y llinell amser hon yn eich helpu i ddeall buddion cynilo pensiwn tymor hir a rheoli eich arian.
Dechrau Arni
Mae pensiynau’n cynnig ffordd i gynyddu'ch arian mewn ffordd sy'n effeithlon o ran treth, a chael rhyddhad treth.
Mae hyn yn helpu i roi hwb i'ch cynilion a chronni pot o arian y gallwch ei ddefnyddio i fyw arno yn ddiweddarach mewn bywyd.
Po gyntaf y byddwch yn dechrau pensiwn, po fwyaf y byddwch yn ei arbed mewn treth ac ar gyfer y dyfodol.
Dechrau pensiwn
Os ydych yn gyflogedig, cynilo i mewn i bensiwn gweithle eich cyflogwr yw'r ffordd hawsaf i ddechrau.
Os ydych yn hunangyflogedig, gallwch sefydlu pensiwn eich hun.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Dewis pensiwn eich hun
Penderfynu faint i’w gynilo
Meddyliwch faint y gallwch fforddio ei gynilo. Seiliwch hyn ar eich cyllideb gyfredol, a faint y gallech ei gynilo os bydd eich amgylchiadau'n newid - er enghraifft, os cewch godiad cyflog.
Meddyliwch faint rydych yn debygol o fod ei angen ar ôl ymddeol i ariannu'r ffordd o fyw rydych ei eisiau.
I’ch helpu i wneud hyn, ewch i’r wefan Retirement Living Standards
Rydych yn cael rhyddhad treth ar eich cynilion pensiynau ar eich cyfradd dreth arferol. Felly, am bob £80 rydych yn ei dalu i mewn i bensiwn, rydych yn cael rhyddhad treth o £20 gan y llywodraeth os ydych yn dalwr treth cyfradd sylfaenol.
Gall trethdalwyr cyfradd uwch hawlio'r ychwanegol yn ôl - felly mae'n talu i arbed mwy.
Trwy gydol bywyd gwaith
Cofio cadw llygad ar eich pensiynau
Mae'n bwysig peidio ag anghofio am eich pensiwn. Y peth gorau yw gwirio'n rheolaidd a ydych ar y trywydd iawn i ddiwallu'ch anghenion - a gwneud newidiadau os nad ydych.
Os ydych yn cynilo i gynllun pensiwn cyfraniadau wedi’u diffinio, byddwch chi (ac efallai'ch cyflogwr) yn gwneud cyfraniadau, a fuddsoddir wedyn.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Cynlluniau pensiynau cyfraniadau wedi’u diffinio
Felly mae'n bwysig gwirio'ch cronfa yn rheolaidd i weld sut mae'n perfformio, a chael cyngor os ydych yn bryderus.
Wrth i'ch cyflog godi, mae fel arfer yn gwneud synnwyr cynilo mwy i'ch pensiwn. Mae hyn yn wir cyn belled â bod gennych ddigon o arian i fyw arno a bod gennych unrhyw ddyledion dan reolaeth.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Gwirio datblygiad eich pensiwn a chynilion ymddeoliad
Cynilo fwy yn eich pensiwn
Yn gyffredinol, gallwch gael rhyddhad treth ar gynilion pensiynau o hyd at 100% o'ch enillion perthnasol bob blwyddyn - yn amodol ar uchafswm o £60,000 bob blwyddyn dreth. Os yw'ch enillion yn £200,000 neu fwy efallai y bydd gennych lwfans is.
Felly mae'n werth ychwanegu ato pryd y gallwch ei fforddio. Po gyntaf y byddwch yn ychwanegu ato, po gyflymaf y bydd eich pot pensiwn yn tyfu.
Rheoli eich dyled
Mae'n chwedl na allwch gael pensiwn neu gynilion eraill os oes gennych ddyled, ond mae'n bwysig cadw rheolaeth.
Gwiriwch pa ddyledion y dylech eu talu yn gyntaf a pham yn ein canllaw Sut i flaenoriaethu’ch dyledion
Rheoli eich arian
Bydd gennych lawer o ymrwymiadau eraill yn ystod eich bywyd gwaith.
Darganfyddwch sut i gyllidebu a gwneud i'ch arian fynd ymhellach wrth gadw cynilion pensiwn yn y gymysgedd.
Darllenwch ein Canllaw syml i reoli eich arian
Cael arweiniad a chyngor
Bydd newidiadau mawr mewn bywyd yn effeithio ar eich cyllid - er enghraifft, symud cartref, ysgaru neu golli'ch swydd. Os ydych chi'n poeni, gwnewch y gorau o'r wybodaeth a'r arweiniad rhad ac am ddim sydd allan yno neu siaradwch ag ymgynghorydd ariannol.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Dewis ymgynghorydd ariannol
Meddwl am ymddeol - 10 mlynedd i fynd
Gallai ymddeoliad ymddangos ymhell i ffwrdd. Ond yn awr yw'r amser i wirio a fydd eich cronfeydd pensiwn yn darparu'r incwm rydych ei eisiau a deall eich opsiynau i gael mynediad atynt.
Mae hefyd yn amser da i adolygu'ch dyledion, gwneud ewyllys os nad oes gennych un - ac i gael cyngor os oes angen hynny arnoch.
Adolygu’ch pensiynau
Mae'n bwysig gwirio a yw'ch pensiwn ar y trywydd cywir i roi'r incwm rydych ei eisiau. Os oes diffyg, efallai y bydd angen i chi edrych ar ffyrdd o roi hwb i'ch cynilion.
Darllenwch fwy yn ein canllaw Gwirio datblygiad eich pensiwn a chynilion ymddeoliad
Deall eich opsiynau ar gyfer incwm ymddeol
I'ch helpu i gynllunio ymlaen llaw - darllenwch am eich opsiynau ar gyfer cymryd eich pensiwn ymlaen llaw a sut y gallent effeithio ar eich treth ac unrhyw fudd-daliadau’r Wladwriaeth.
Darllenwch fwy yn ein canllaw Opsiynau Pensiwn - beth allaf ei wneud gyda fy nghronfa?
Adolygu eich dyledion
Nawr yw'r amser hefyd i adolygu'ch dyledion, fel eich morgais, i sicrhau y byddant wedi'u clirio erbyn yr amser rydych yn bwriadu ymddeol.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Sut i flaenoriaethu’ch dyledion
Gwneud ewyllys
Os nad ydych wedi gwneud ewyllys eto dylech wneud hynny yn awr.
Bydd hyn yn sicrhau bod eich arian, asedau eraill ac unrhyw gronfa bensiwn nad yw wedi'i defnyddio yn cael ei phasio i'r rheiny yr hoffech iddynt eu derbyn.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Gwneud ewyllys a chynllunio beth i’w adael
Ar gyfer eich cynilion pensiwn, dylech lenwi ffurflen ‘Enwebu Buddiolwr’ - a elwir yn aml yn ffurflen Mynegiant o Ddymuniad. Mae angen i chi ei gofrestru gyda'ch darparwr/ darparwyr pensiwn, yn hytrach na dibynnu ar yr hyn sydd wedi'i gynnwys yn eich ewyllys.
Pan fyddwch farw, os telir eich pensiwn yn ôl disgresiwn yr Ymddiriedolwyr, nid yw hyn fel rheol yn rhan o'ch ystad at ddibenion Treth Etifeddiant.
Cael arweiniad am ddim
Gallwch gael arweiniad di-duedd, am ddim o wasanaeth Pension Wise y llywodraeth. Byddant yn dweud wrthych am yr opsiynau ar gyfer defnyddio'ch cronfa bensiwn a'r effaith ar dreth a budd-daliadau.
Darganfyddwch fwy, gan gynnwys sut i wneud apwyntiad, yn ein canllaw Deall beth yw Pension Wise a sut i’w ddefnyddio
Cael cyngor ariannol
Bydd ymgynghorydd ariannol yn argymell ffyrdd i addasu'ch cynilion pensiwn cyfredol i gynyddu twf i'r eithaf. Bydd hyn yn seiliedig ar eich amgylchiadau personol a dewisiadau.
Darganfyddwch fwy yn ein canllawiau:
Ymddeoliad – pam ddylwn i gael cyngor?
Dewis ymgynghorydd ariannol
Meddwl am ymddeol - 5 mlynedd i fynd
Dyma'r amser i:
- gasglu'ch holl waith papur pensiwn ynghyd
- adolygu'ch holl fuddsoddiadau pensiwn a gwneud addasiadau munud olaf i helpu i uchafu ar eich incwm ymddeol.
Cael rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth
Bydd rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth yn dangos i chi faint y gallech fod yn gymwys i’w hawlio pan fyddwch yn cyrraedd Oedran Pensiwn y Wladwriaeth. Efallai y gallwch ei gynyddu drwy ychwanegu at eich cyfraniadau Yswiriant Gwladol.
Dod o hyd i gronfeydd pensiwn coll
Os ydych yn meddwl eich bod wedi colli golwg ar bensiwn gweithle, bydd y Gwasanaeth Olrhain Pensiwn yn eich helpu i'w olrhain.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Olrhain a dod o hyd i bensiynau ar goll
Adolygu’ch buddsoddiadau pensiwn
Gwiriwch ddyddiadau a gwerthoedd ymddeol ar gyfer pob pot pensiwn a pha un a ydych angen symud eich arian i gronfeydd llai peryglus.
Os ydych mewn pensiwn gweithle, bydd hyn yn digwydd yn awtomatig yn aml. Ond mae'n bwysig gwirio bod eich dyddiad ymddeol yn cyd-fynd â'ch cynlluniau i sicrhau bod hyn yn digwydd ar yr amser iawn.
Yn yr un modd, os ydych yn bwriadu cymryd incwm ymddeol hyblyg, efallai na fyddech am i'ch pensiwn symud i asedau llai peryglus. Mae'n syniad da cael cyngor ariannol os oes angen help arnoch gyda hyn.
Amcangyfrif eich incwm a’ch gwariant ymddeol
Gweithiwch allan gyfanswm tebygol eich incwm gan gymryd treth a budd-daliadau i ystyriaeth. Yna, gwnewch yn siŵr y bydd gennych ddigon i fyw arno. Er mwyn eich helpu i wneud hyn, gallwch ddefnyddio ein Cynllunydd Cyllideb sy'n rhad ac am ddim ac yn hawdd i'w ddefnyddio.
Cael arweiniad am ddim
Gallwch gael arweiniad di-duedd, am ddim gan wasanaeth Pension Wise y llywodraeth. Byddant yn dweud wrthych am yr opsiynau i ddefnyddio eich gronfa bensiwn a'r effaith ar dreth a budd-daliadau.
Darganfyddwch fwy - gan gynnwys sut i wneud apwyntiad - yn ein canllaw Deall beth yw Pension Wise a sut i’w ddefnyddio
Cael cyngor ariannol
Bydd ymgynghorydd ariannol yn argymell sut y gallech addasu'ch cynilion pensiwn cyfredol i gynyddu'r twf i'r eithaf. Bydd hyn yn seiliedig ar sail eich amgylchiadau personol ac agwedd at risg.
Darganfyddwch fwy yn ein canllawiau:
Ymddeoliad – pam ddylwn i gael cyngor?
Dewis ymgynghorydd ariannol
Symud i ymddeoliad
Cyfrifo faint y gallech ei gael o bob un o'ch pensiynau
Bydd sut rydych yn gwneud hyn yn dibynnu ar y math o bensiynau sydd gennych.
Os oes gennych bensiwn buddion wedi’u diffinio (cyflog terfynol neu gyfartaledd gyrfa)
Cysylltwch â darparwr y cynllun i gael cadarnhad o faint y byddwch yn ei gael, ac ar ba oedran. Hefyd, os yw'n cynyddu, ac a oes ganddo ddarpariaeth ar gyfer unrhyw ddibynyddion a allai fod gennych.
Os oes gennych bensiwn cyfraniadau wedi’u diffinio
Bydd faint a gewch yn dibynnu ar sut rydych yn cyrchu'ch arian.
Yn fras, gallwch ddewis incwm gwarantedig (blwydd-dal) neu incwm hyblyg (tynnu i lawr pensiwn).
I ddarganfod faint o incwm gwarantedig y gallech ei gael, gallwch ddefnyddio ein teclyn cymharu blwydd-dal.
O ran incwm ymddeol hyblyg, gallwch ddewis faint i'w gymryd a pha mor aml. Ond mae'n debyg y byddwch am geisio gwneud i hyn bara cyhyd ag y bydd ei angen arnoch. Gallwch amcangyfrif faint y gallech ei gael a pha mor hir y bydd yn para gan ddefnyddio'r gyfrifiannell Pension Wise.
Os nad ydych eisoes wedi gwneud, mae'n syniad da cael rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth. Gallwch gael Rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth yn GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd
Sicrhau y bydd gennych ddigon o arian i fyw arno
Gwiriwch y bydd eich pensiwn ac incwm arall yn rhoi'r gymysgedd gywir o ddiogelwch a hyblygrwydd i fodloni'ch anghenion hirdymor chi ac unrhyw ddibynyddion. Os na fydd, hwyrach y bydd angen i chi ymddeol yn hwyrach neu wneud newidiadau eraill i'ch cynlluniau.
Er mwyn eich helpu i ddeall eich opsiynau incwm, a helpu i lunio cynllun incwm ymddeol, defnyddiwch ein canllawiau:
Pa bryd allaf i gymryd arian o fy mhensiwn?
Y gwahanol bensiynau y gallwch eu cael os ydych yn byw ac yn gweithio yn y DU
Opsiynau i ddefnyddio eich cronfa bensiwn cyfraniadau wedi'u diffinio
Deall pa dreth y byddwch yn ei thalu
Mae 25% cyntaf eich cronfa bensiwn fel arfer yn ddi-dreth a byddwch yn talu Treth Incwm ar y gweddill ac ar eich Pensiwn y Wladwriaeth. Cofiwch ystyried hyn wrth gyllidebu ar gyfer ymddeoliad.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Canllaw ar dreth ar ôl ymddeol
Gwirio eich budd-daliadau
Bydd y budd-daliadau cysylltiedig ag oed y mae gennych yr hawl iddynt ar ôl ymddeol weithiau yn dibynnu ar eich incwm. A gallai effeithio ar sut y byddwch yn dewis defnyddio'ch cronfa bensiwn.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Budd-daliadau mewn ymddeoliad
Llunio cyllideb ymddeoliad
Pan fydd gennych syniad clir o'ch incwm ymddeol tebygol, gwnewch yn siŵr bod gennych ddigon i fyw arno. Er mwyn eich helpu i wneud hyn, gallwch ddefnyddio Cynllunydd Cyllideb am ddim ac yn hawdd ei ddefnyddio.
Cael arweiniad am ddim
Os nad ydych wedi yn barod, gallwch gael arweiniad di-duedd, am ddim o wasanaeth Pension Wise y llywodraeth.
Darganfyddwch fwy - gan gynnwys sut i wneud apwyntiad - yn ein canllaw Deall beth yw Pension Wise a sut i’w ddefnyddio
Siopa o gwmpas
Fel gydag unrhyw bryniant, yn aml gallwch gael bargen well ar ôl ymddeol trwy siopa o gwmpas. Gallech roi cynnig ar hyn eich hun, ond efallai y byddwch yn dewis cael cyngor ariannol cyn ymrwymo i unrhyw beth.
Bydd ymgynghorydd ariannol yn adolygu eich pensiynau yn ogystal â'ch anghenion incwm, ac yn cynnig argymhelliad yn seiliedig ar eich amgylchiadau personol a'ch agwedd at risg.
Cael cyngor ariannol
Oni bai eich bod yn sicr pa opsiwn incwm ymddeol sydd orau i chi – mae’n bwysig i gael cyngor ariannol. Bydd eich dewisiadau yn effeithio ar eich incwm am weddill eich oes ac efallai y bydd yn ddi-droi'n-ôl.
Darganfyddwch fwy yn ein canllawiau:
Opsiynau blwydd-dal a siopa o gwmpas
Pam ddylwn i gael cyngor ar gyfer ymddeoliad?
Dewis ymgynghorydd ariannol
Rheoli arian ar ôl ymddeol
Mae'n debyg y bydd llai o arian gennych i fyw arno pan fyddwch yn ymddeol. Felly mae'n bwysig adolygu eich ffynonellau incwm yn rheolaidd - a chanfod ffyrdd o wneud i'ch arian fynd ymhellach. Bydd angen i chi hefyd gynllunio at yr annisgwyl pe bai eich iechyd chi neu'ch partner yn newid yn ddiweddarach mewn bywyd.
Rheoli'ch arian o ddydd i ddydd
Mae'n debyg y bydd eich incwm yn gostwng ac y bydd eich patrymau gwario yn newid ar ôl i chi ymddeol. Ond mae llawer y gallwch ei wneud i gynllunio ar gyfer hyn a helpu'ch arian i fynd ymhellach.
Adolygu eich pensiynau
Gall ymddeoliad bara am dros 30 mlynedd. Felly cofiwch wirio'n flynyddol bod unrhyw gronfa bensiwn sy'n weddill neu arian tynnu i lawr ar y trywydd cywir i fodloni'ch anghenion hirdymor. Gall ymgynghorydd ariannol eich helpu chi i wneud hyn.
Darganfyddwch fwy yn ein canllawiau:
Pam ddylwn i gael cyngor ar gyfer ymddeoliad?
Dewis ymgynghorydd ariannol
Cynllunio ar gyfer anghenion gofal iechyd hirdymor
Wrth i chi dyfu'n hŷn mae angen i chi feddwl am sut y byddech yn ymdopi'n ariannol pe bai angen gofal hirdymor arnoch chi neu'ch partner. Bydd deall pwy sy'n talu am beth yn eich helpu i gynllunio.
Darganfyddwch am gostau a chyllid ar gyfer gofal hirdymor, a chymorth ariannol i ofalwyr, yn ein canllaw Sut i ariannu'ch gofal hirdymor - canllaw i ddechreuwyr
Trefnu atwrneiaeth
Wrth i chi dyfu'n hŷn mae'n ddoeth gosod mesurau a fydd yn caniatáu i rywun rydych yn ymddiried ynddo reoli'ch materion os na fyddwch yn gallu gwneud hynny eich hun. Gelwir hyn yn caniatáu atwrneiaeth.
Darganfyddwch fwy yn ein canllawiau:
Sefydlu atwrneiaeth yng Nghymru a Lloegr
Sefydlu atwrneiaeth yn yr Alban
Sefydlu atwrneiaeth yng Ngogledd Iwerddon
Adolygu’ch ewyllys a’ch ffurflenni enwebu
Erbyn i chi ymddeol bydd llawer o bethau wedi newid. Nawr yw'r amser i wirio a yw'ch ewyllys a'ch ffurflen enwebu pensiwn yn dal i gyfleu'r ffordd yr hoffech drosglwyddo'ch arian ac asedau eraill pan fyddwch farw.