Pensiynau buddsoddi personol (SIPPs)

Mae pensiwn buddsoddi personol (SIPP) yn bensiwn ‘lapiwr’ sy’n caniatáu i chi gynilo, buddsoddi ac adeiladu cronfa o arian ar gyfer pan fyddwch yn ymddeol. Mae'n fath o bensiwn personol ac mae'n gweithio mewn ffordd debyg i bensiwn personol safonol. Y prif wahaniaeth yw, gyda SIPP, bod gennych fwy o hyblygrwydd gyda'r buddsoddiadau y gallwch eu dewis.

Gyda SIPP, rydych yn dewis a rheoli'ch buddsoddiadau eich hun neu'n talu ymgynghorydd ariannol awdurdodedig i'ch helpu.

Gan mai chi sy'n rheoli, gallwch wneud newidiadau ac ychwanegiadau i'ch buddsoddiadau mor aml ag y dymunwch.

Gall SIPPs gynnig opsiynau buddsoddi llawer ehangach na mathau eraill o bensiwn.

Gall yr opsiynau buddsoddi ehangach ganiatáu i chi fuddsoddi mewn ystod eang o asedau, gan gynnwys:

• cyfranddaliadau cwmnïau (y DU a thramor)
• buddsoddiadau ar y cyd - fel cwmnïau buddsoddi penagored (OEICs) ac ymddiriedolaethau uned
• ymddiriedolaethau buddsoddi
• eiddo a thir - ond nid y mwyafrif o eiddo preswyl.

Nid yw'r rhestr hon yn gynhwysfawr - mae gwahanol ddarparwyr SIPP yn cynnig gwahanol opsiynau buddsoddi.

Ni allwch ddefnyddio SIPP i fuddsoddi'n uniongyrchol mewn eiddo preswyl. Ond efallai y byddai'n bosibl buddsoddi mewn eiddo masnachol, fel swyddfeydd.

Neu, gallwch fuddsoddi'n anuniongyrchol trwy rai buddsoddiadau ar y cyd, fel ymddiriedolaethau buddsoddi eiddo tiriog (a elwir hefyd yn REITs).

Nid yw pob darparwr SIPP yn derbyn y math hwn o fuddsoddiad ac mae cyfyngiadau ar ddefnydd personol yn berthnasol.

Oni bai bod gennych brofiad o reoli buddsoddiad, mae'n bwysig defnyddio ymgynghorydd ariannol rheoledig i helpu i ddewis a rheoli eich buddsoddiadau SIPP.

Os ydych yn buddsoddi heb gyngor, rydych yn llai tebygol o gael eich diogelu os aiff pethau o chwith.

Rydych yn rheoli faint rydych yn ei gynilo a pha mor aml.

Gallech ddewis gwneud cyfraniadau rheolaidd neu dalu cyfandaliadau wrth i chi ddewis. Gall cyflogwr hefyd wneud cyfraniadau i'ch pensiwn.

Mae cyfraniadau i SIPPs yn gymwys i gael rhyddhad treth. Mae hyn yn golygu bod eich cyfraniadau yn cael hwb gan daliad gan y llywodraeth.

Mae cyfraniadau a wnewch fel aelod yn derbyn rhyddhad treth incwm cyfradd sylfaenol yn y ffynhonnell, yn ddarostyngedig i rai amodau.

Er enghraifft, os cyfrannwch gyfandaliad o £2,000 i'ch SIPP, byddwch yn cael rhyddhad treth o £500 gan y llywodraeth, felly buddsoddir cyfanswm o £2,500 yn y SIPP.

Os ydych yn drethdalwr cyfradd uwch (40%), gallwch hefyd hawlio rhyddhad treth ychwanegol o hyd at £500 trwy eich ffurflen dreth hunanasesu, a hyd at £625 ychwanegol os ydych yn drethdalwr cyfradd ychwanegol (45%).

Mae cyfraddau rhyddhad treth trigolion yr Alban ychydig yn wahanol.

Mae cyfyngiadau i faint y gallwch chi ei gyfrannu, a faint o ryddhad treth y gallwch ei gael ar hyn, mewn unrhyw flwyddyn.

Ni ddylai hyn fod yn broblem fel rheol, ond gall eich darparwr roi gwybod i chi beth yw eich opsiynau.

Yn aml gallwch newid eich cyfraniadau ar-lein neu trwy lenwi ffurflen.

Gallwch. Yn aml gallwch wneud hyn ar-lein ond efallai y bydd angen i chi gysylltu â'ch darparwr pensiwn os bydd angen i chi lenwi ffurflen.

Gallwch, gallwch gael y ddau. Os yw eich cyflogwr yn cyfateb unrhyw gyfraniadau ychwanegol rydych yn eu talu i  bensiwn gweithle, mae'n well rhoi eich arian i mewn yno yn gyntaf. Mae hynny oherwydd bod y cyfraniadau cyflogwr ychwanegol yn helpu i roi hwb i'ch cynilion.

Os ydych yn ystyried sefydlu SIPP fel y gallwch wneud cyfraniadau ychwanegol y tu allan i'ch pensiwn gweithle, mae'n syniad da cymharu'r costau a'r taliadau, oherwydd gallai fod yn rhatach cyfrannu at eich pensiwn gweithle presennol.

Ydy, mae SIPPs wedi bod yn bensiynau cofrestredig ers 2006.

Mae SIPPs yn effeithio ar eich lwfans oes a lwfans blynyddol yn yr un ffordd â phensiynau cyfraniadau wedi'u diffinio eraill.

Mae SIPPs yn amrywio - o ‘gost isel’ gyda llai o opsiynau buddsoddi, i SIPPs ‘llawn’ gydag opsiynau buddsoddi ehangach a mwy cymhleth a strwythurau codi tâl uwch.

Gallai ffioedd gynnwys:

• taliadau sefydlu
• ffigurau taliadau parhaus ar gyfer y buddsoddiadau
• taliadau platfform neu wasanaeth (i gwmpasu gweinyddiaeth eich pensiwn)
• taliadau gweinyddu blynyddol (mae rhai darparwyr yn cyfuno'r taliadau buddsoddi a gweinyddu)
• ffioedd delio am fuddsoddi - gyda rhai ffioedd yn sefydlog ac eraill yn seiliedig ar ganran, yn dibynnu ar y darparwr.

Cyn cymryd SIPP, mae'n bwysig edrych o gwmpas a chymharu ffioedd. Ac i sicrhau eich bod yn deall yr effaith bosibl y gallai'r taliadau ei chael ar eich buddsoddiadau.

O 55 oed (yn codi i 57 oed yn 2028), gallwch ddewis dechrau cymryd arian o'ch cronfa bensiwn trwy un o'r opsiynau a restrir isod, neu gyfuniad ohonynt.

Bydd yr opsiwn mwyaf addas i chi yn dibynnu ar eich oedran a'ch amgylchiadau personol.

Eich prif opsiynau yw:

1. Cadw eich cynilion pensiwn lle maen nhw – a’u cymryd yn nes ymlaen.
2. Defnyddio eich cronfa bensiwn i brynu incwm gwarantedig am oes, a elwir hefyd yn flwydd-dal oes. Neu gallwch brynu incwm am gyfnod penodol, a elwir hefyd yn blwydd-dal cyfnod penodol. Mae'r incwm o'r naill neu'r llall yn drethadwy, ond fel rheol gallwch ddewis cymryd hyd at 25% o'ch cronfa fel cyfandaliad di-dreth unwaith ac am byth ar y dechrau.
3. Defnyddio eich cronfa bensiwn i roi incwm ymddeol hyblyg i chi. Gelwir hyn hefyd yn tynnu pensiwn i lawr. Gallwch gymryd y swm y caniateir i chi ei gymryd fel cyfandaliad di-dreth - hyd at 25% fel rheol. Yna gallwch ddefnyddio'r gweddill i roi incwm trethadwy rheolaidd i chi.
4. Cymryd nifer o gyfandaliadau. Fel arfer, bydd y 25% cyntaf o bob tynnu arian allan o'ch cronfa yn ddi-dreth. Mae'r gweddill yn drethadwy.
5. Cymryd eich cronfa bensiwn ar yr un pryd. Fel arfer, bydd y 25% cyntaf yn ddi-dreth ac mae'r gweddill yn drethadwy.
6. Cymysgu eich opsiynau - dewiswch unrhyw gyfuniad o'r uchod, drwy ddefnyddio gwahanol rannau o'ch cronfa neu gronfeydd ar wahân.

Gall unrhyw un o dan 75 oed yn y DU ddechrau SIPP, ac nid oes terfynau oedran ar gyfer trosglwyddo cronfeydd pensiwn eraill i un.

Fodd bynnag, mae SIPPS yn gyffredinol yn fwy addas os ydych yn deall marchnadoedd ariannol ac yn barod i dreulio amser yn ymchwilio ac yn rheoli eich buddsoddiadau. Neu’n gallu fforddio talu ymgynghorydd ariannol i wneud hyn ar eich rhan.

Os oes gennych fynediad at bensiwn gweithle, mae fel arfer yn gwneud synnwyr ariannol i roi eich arian i mewn i hynny yn gyntaf, yn enwedig gan fod eich cyflogwr hefyd yn cyfrannu.

Cofiwch y gall buddsoddiadau ostwng yn ogystal â chodi. Felly os ydych am reoli SIPP eich hun, mae angen i chi hefyd fod yn barod i gymryd cyfrifoldeb am eich penderfyniadau os aiff pethau o chwith.

Os nad yw hyn yn swnio fel chi, neu os oes gennych unrhyw amheuaeth, siaradwch ag ymgynghorydd ariannol rheoledig a fydd yn gallu cynghori a yw SIPPs yn addas.

Gallant hefyd eich helpu i ddewis un a rheoli cronfeydd SIPP.

• mynd yn uniongyrchol at y cwmnïau sy'n eu gwerthu, cymharu eu cynhyrchion a phenderfynu eich hun o ran p’un i'w ddewis. Byddwch yn ymwybodol, os gwnewch y penderfyniad anghywir a bod y cynnyrch a ddewiswch yn anaddas, rydych yn llai tebygol o allu cwyno. Gwiriwch y Gofrestr o Wasanaethau Ariannol (Agor mewn ffenestr newydd) (Opens in a new window) i sicrhau bod y cwmni wedi'i gofrestru ac yn ddiogel.
• defnyddio ymgynghorydd ariannol rheoledig a fydd yn cymharu cynhyrchion ar y farchnad ac yn gwneud argymhelliad yn bersonol i chi.