Beth yw yswiriant cynnwys?

A ydych erioed wedi meddwl sut y byddech yn ymdopi pe byddech yn colli’ch pethau gwerthfawr i dân, lladrad neu ddifrod ar ôl llifogydd? Dyna bwrpas yswiriant cynnwys - i ddarparu diogelwch ariannol pe bai’r pethau hynny’n digwydd.

Mae’n cwmpasu eich holl eiddo personol – unrhyw beth nad yw’n rhan o strwythur yr adeilad – yn erbyn cost colled neu ddifrod.

Y math arall yw yswiriant adeiladau (sy’n ddiogelu strwythur eich tŷ a’i osodiadau parhaol). Galllwch brynu y ddau fath o yswiriant ar wahan, neu gallwch eu prynu fel polisi yswiriant cartref ar y cyd. 

Mae yswiriant cynnwys yn ddewisol, ond os oes gennych forgais mae yn a ofyniad i gael yswiriant adeiladau. Ond mae yswirio’ch eiddo fel arfer yn syniad da, p’un a ydych yn denant neu’r perchennog.

Os ydych yn denant ac eisiau i’ch eiddo gael ei yswirio, eich dewis chi yw cymryd yswiriant cynnwys, nid y perchennog.

Gall polisïau amrywio o ran beth yn union maent yn ei cwmpasu, ond maent fel arfer yn cynnwys:

• dillad
• dodrefn
• gemwaith
• nwyddau trydanol.

Fel arfer cewch eich yswirio ar gyfer lladrad, tân a llifogydd, ond mae yswirio ar gyfer difrod damweiniol yn tueddu i fod yn ychwanegiad dewisol.

Gall ‘yswiriant eiddo personol’ hefyd gael ei ychwanegu am gost ychwanegol. Cyfeirir at hyn weithiad fel ‘estyniad pob risg’ a bydd yn yswirio eitemau rydych chi’n eu cymryd y tu allan i’ch cartref, yn cynnwys:

• gliniaduron
• camerau
• gemwaith
• bagiau llaw
• ffonau symudol/tabledi.

Bydd rhai polisïau yswiriant yn eich yswirio hefyd pan fyddwch yn mynd dramor, felly os byddwch yn colli neu’n niweidio’ch eiddo tra byddwch i ffwrdd, byddwch yn gallu eu hawlio ar eich yswiriant cynnwys. Mae hwn fel arfer yn ddewis ychwanegol y byddwch yn talu premiwm uwch amdano.

Mae tri phrif fath o bolisïau ar gael.

• ‘Cyfradd ystafelloedd gwely’ – Mae’r yswiriwr yn cyfrifo cyfanswm yr yswiriant cynnwys (‘swm a yswirir’) yn seiliedig ar y nifer o ystafelloedd gwely sydd gennych. Mae’r polisïau hyn yn darparu rhwng £40,000 a £50,000 o yswiriant yn safonol - fel arfer yn ddigon ar gyfer y rhan fwyaf o dai, ond gwnewch yn siŵr ei fod yn ddigon i dalu am eich eiddo.
• ‘Swm a yswirir’ – mae rhaid i chi (nid yr yswiriwr) gyfrif faint o yswiriant sydd ei angen arnoch. 
• 'Swm anghyfyngedig a yswirir ’ – Yswirir eich cynnwys i gyd heb gyfyngiad felly nid oes angen i chi boeni am fod heb yswiriant digonol. 

Os oes gennych bolisi ‘swm a yswirir’ ac angen cyfrif faint o yswiriant sydd ei angen arnoch, mae gennych ddau brif opsiwn. 

Gallwch chwilio ar-lein am gyfrifiannell cynnwys, y mae’r rhan fwyaf o wefannau cymharu yn eu cynnig. Neu fel arall, gallwch restru popeth sydd yn perthyn i chi a chyfrif faint fyddai’n costio i ail brynu popeth yn ôl prisiau heddiw. 

Byddwch yn ymwybodol os ydych yn defnyddio wefan cymharu i siopa o gwmpas efallai na chynigir dewis i chi – bydd y safle yn gofyn i chi faint o yswiriant cynnwys rydych ei eisiau a bydd yn dewis polisïau sy’n cynnig hyn.

Tra bod landlordiaid yn gyfrifol am yr adeilad a gosodiadau a ffitiadau parhaol, nid ydynt yn gyfrifol os bydd unrhyw beth yn digwydd i’ch eiddo, fel o ganlyniad tân neu ladrad.

Felly p’un a ydych yn rhentu eiddo cyfan gan landlord neu ystafell sengl, mae’n debyg bod angen yswiriant cynnwys arnoch os ydych am ddiogelu’ch eiddo personol. Efallai bod gan eich landlord yswiriant cynnwys hefyd, ond mae’n debygol y bydd ond yn cynnwys yr eitemau maent yn berchen arnynt  (h.y. carped neu ddodrefn).

Os ydych yn lojar (yn rhentu ystafell gyda landlord sy’n byw yna) neu rhannu gydag aelodau nad ydynt yn aelodau o’r teulu, gall yswiriant fod yn ddrytach oherwydd y tebygolrwydd uwch y bydd pobl yn mynd i mewn ac allan o’r eiddo.

Os ydych yn rhannu cartref efallai y gallwch berswadio’r bobl rydych yn byw gyda i gael polisi yswiriant cynnwys ar y cyd ar gyfer yr eiddo cyfan.

• Safleoedd cymharu – mae’r rhain yn ffordd dda o ddod o hyd i yswiriant rhad sy’n gweddu eich anghenion. Ond cofiwch nid y polisi rhataf o reidrwydd yw’r gorau i chi, felly peidiwch â dewis yr un cyntaf a welwch yn unig. Gwelwch ein canllaw ar ddefnyddio safleoedd cymharu i brynu yswiriant.
• Yn uniongyrchol o yswirwyr – nid yw pob cwmni yswiriant yn cael eu cynnwys gan safleoedd cymharu. Mae Aviva, Zurich a Direct Line ymhlith yr enwau mawr nad ydynt yn ymddangos – a gellir ond prynu eu cynnyrch yn uniongyrchol o’r cwmniau.
• Broceriaid yswiriant – gallant eich helpu i gael yr yswiriant cartref mwyaf addas ar gyfer eich amgylchiadau, yn enwedig os oes gennych anghenion cymhleth. Gwelwch ein canllaw ar bryd i ddefnyddio brocer yswiriant.

Sicrhewch eich bod yn ateb yn onest ac yn gywir wrth wneud cais am yswiriant ac ateb cwestiynau eich yswiriwr. Os byddwch yn colli rhywbeth pwysig, gellid gwrthod hawl yn y dyfodol. Er enghraifft, nid yw llawer o bolisïau safonol yn yswirio pobl sydd â lojar – felly os cymerwch lojar i mewn heb adael i'ch yswiriwr wybod y gallech annilysu'ch polisi. 

Mae'n gyffredin i yswirwyr ychwanegu ystod o waharddiadau i'w polisïau, felly gwnewch yn siŵr eich bod yn darllen y print mân yn ofalus – gan gynnwys y nodweddion allweddol a'r wybodaeth ar fuddion (yn enwedig os ydych bellach yn gweithio gartref). Os ydych yn gweld rhywbeth nad ydych yn ei ddeall, gofynnwch i'ch yswiriwr neu frocer yswiriant.

Mae hyn yn sicrhau bod gennych ddigon o yswiriant, yn enwedig os ydych wedi prynu eitemau newydd sy'n werth mwy na'r terfyn eitem sengl ar eich polisi. Mae'r un peth yn berthnasol os ydych wedi gwneud cyfres o bryniannau mawr (fel dodrefn) sy'n golygu bod angen i chi gynyddu'r swm sydd wedi'i yswirio. Rhowch wybod i'ch darparwr os ydych yn meddwl bod angen mwy o yswiriant arnoch.

Nid y cynnig rhataf o reidrwydd yw'r gorau. Gwnewch yn siŵr eich bod yn cael y polisi cywir, hyd yn oed os yw'n costio ychydig bunnoedd yn fwy - os nad oes gennych ddigon o yswiriant i roi newydd yn lle eich holl eiddo, efallai na fydd eich yswiriwr yn talu allan ar y swm rydych yngwneud cais amdano. 

Mae'n farchnad gystadleuol gyda llawer o wahanol bolisïau ar gael. Bydd defnyddio gwefannau cymharu i edrych o gwmpas yn rhoi gwell cyfle i chi sicrhau bargen dda. Mae'n werth gwneud hyn pan fydd eich polisi'n cael ei adnewyddu bob blwyddyn, oherwydd gallai caniatáu i'ch yswiriwr adnewyddu eich polisi yn awtomatig olygu eich bod yn talu mwy nag sydd angen i chi ei wneud yn y pen draw.

Gallwch ofyn i'ch yswiriwr ganslo eich polisi ar unrhyw adeg, ond mae rhai pethau i fod yn ymwybodol ohonynt:

• ni fyddwch yn ennill bonws dim gwneud ceisiadau am flwyddyn gyfredol os byddwch yn canslo hanner ffordd drwy’r flwyddyn
• fel arfer, bydd yn rhaid i chi dalu ffi canslo, oni bai ei fod yn amser adnewyddu.

Os ydych wedi talu ymlaen llaw ac nad ydych wedi gwneud cais, byddwch yn derbyn ad-daliad am y misoedd sy'n weddill – minws unrhyw ffioedd canslo.