Mae fy mhartner neu rywun yn fy nheulu wedi marw – beth wyf yn ei wneud am eu pensiwn?

Mae bob amser yn drallodus colli rhywun, ond mae'n werth delio â chyllid cyn gynted ag y gallwch.

Bydd hyn yn osgoi pethau'n mynd yn fwy cymhleth, er enghraifft, os gofynnir i chi ad-dalu arian neu dalu taliadau treth.

Mae'r buddion y gallech eu cael, a sut y cânt eu trethu, yn dibynnu ar:

• y math o gynllun pensiwn yr oedd y person yn perthyn iddo
• a oeddent yn dal i dalu i mewn i'r cynllun pan fuont farw
• a oeddent wedi dechrau cymryd arian o'u cronfa bensiwn.
• rheolau'r cynllun pensiwn.

Os oedd y person a fu farw yn tynnu pensiwn, mae'n bwysig dweud wrth y cynllun pensiwn cyn gynted â phosibl. Mae hyn oherwydd efallai y bydd yn rhaid i chi ad-dalu unrhyw daliadau pensiwn a dderbyniwyd ar ôl eu marwolaeth.

Efallai y gallwch gael gwybodaeth am bwy sydd wedi bod yn gwneud taliadau pensiwn trwy edrych ar gyfriflenni banc diweddar.

Os nad oeddent wedi dechrau tynnu pensiwn cyn iddynt farw, cysylltwch â'r darparwyr ar gyfer yr holl gynlluniau pensiwn yr oeddent yn perthyn iddynt.

Efallai y byddai'n werth gwirio hefyd am aelodaeth o gynlluniau eraill trwy'r gwasanaeth olrhain pensiwn.

Ers 2012, mae'r rhan fwyaf o weithwyr wedi ymuno â chynllun pensiwn eu cyflogwr. Roedd llawer o gyflogwyr, yn enwedig rhai mwy, yn cynnig cynlluniau pensiwn cyn hyn - gan gynnwys i'r mwyafrif o weithwyr yn y sector cyhoeddus.

Wrth gysylltu â chynllun, mae'n syniad da cadw copi o'ch holl ohebiaeth, oherwydd gall fod yn anodd cofio beth sydd wedi digwydd ar adeg fel hon.

Cadwch nodyn o unrhyw alwadau ffôn, gan gynnwys y dyddiad ac enw'r person y gwnaethoch siarad â nhw.

Fel arfer, nid yw pensiynau yn rhan o ystâd y person, ac nid ydynt wedi’u cynnwys yn eu hewyllys.

Felly os ydych fod i dderbyn buddion o'r cynllun, fel arfer gallwch ddelio'n uniongyrchol â'r darparwr. Byddwch yn ymwybodol y gallent ofyn pwy yw'r ysgutor a gallent ofyn i weld copi o’r ewyllys.

Oherwydd nad yw'r cynllun pensiwn yn rhan o ystâd y person, gallai fod yn bosibl talu buddion cyn i'r broses brofiant ddechrau. Gallai hyn helpu i dalu biliau, er enghraifft, nes bod gweddill eu hystâd wedi'i setlo.

Bydd y darparwr pensiwn yn dweud wrthych ba waith papur sydd ei angen arno i dalu unrhyw fudd-daliadau. Er enghraifft, byddan nhw eisiau gweld y dystysgrif marwolaeth ac efallai bydd angen tystiolaeth arnyn nhw o hunaniaeth y buddiolwr. Hyd yn oed os ydych yn gwybod eich bod wedi'ch enwi fel y buddiolwr, mae gan y mwyafrif o ddarparwyr pensiwn ddisgresiwn i bwy maen nhw'n talu'r arian. Felly efallai y byddan nhw'n gofyn am fanylion amgylchiadau ariannol yr unigolyn sydd wedi marw. Er y byddant yn ystyried i chi gael eich dewis gan y person pan oeddent yn fyw.

Os oedd gan yr unigolyn a fu farw bensiwn cyfraniadau wedi’u diffinio, a'ch bod i fod cael arian ar ôl iddynt farw, gallwch gael apwyntiad am ddim a diduedd gyda Pension Wise. Bydd ein harbenigwyr yn esbonio'r opsiynau sydd ar gael i chi gyda'r arian o'r gronfa.

A oedd y person sydd wedi marw yn tynnu Pensiwn y Wladwriaeth, neu wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth a'i ohirio? Yna mae'n bwysig rhoi gwybod i’r Gwasanaeth Pensiwn. 

Yn gyffredinol, pan fydd rhywun yn marw, bydd eu Pensiwn y Wladwriaeth yn stopio cael ei dalu. Ac os nad ydynt wedi dechrau tynnu eu Pensiwn y Wladwriaeth, efallai y bydd taliad yn ddyledus i’w hystâd.

Mae yna ychydig o sefyllfaoedd lle gallai eu priod neu bartner sifil etifeddu rhywfaint o'u Pensiwn y Wladwriaeth.

Mae'r rheolau ar etifeddu Pensiwn y Wladwriaeth eich partner yn gymhleth. Gall ddibynnu ar yr hyn y mae pob un ohonoch wedi'i gronni a phryd y cyrhaeddodd pob un ohonoch oedran Pensiwn y Wladwriaeth.

Nid yw'n bosibl i unrhyw un heblaw priod neu bartner sifil etifeddu Pensiwn y Wladwriaeth.