Deall cyfraddau llog morgais

Mae dau brif fath o gyfradd llog morgais:

• Cyfradd sefydlog: mae'r llog a godir arnoch yn aros yr un fath am nifer o flynyddoedd, rhwng dwy i bum mlynedd yn nodweddiadol.
• Cyfradd amrywiol: gall y llog rydych chi'n ei dalu newid.

Bydd y gyfradd llog rydych yn ei thalu yn aros yr un fath trwy gydol y fargen, ni waeth beth sy'n digwydd i gyfraddau llog yn y farchnad.

Fe’u gwelwch yn cael eu hysbysebu fel ‘sefydlog am ddwy flynedd’ neu ‘sefydlog am bum mlynedd’, er enghraifft, ynghyd â’r gyfradd llog a godir am y cyfnod hwnnw.

Pan ddaw'r cyfnod hwn i ben, byddwch yn symud ymlaen i gyfradd amrywiol safonol (SVR), oni bai eich bod yn ailforgeisio. Mae'r SVR yn debygol o fod yn sylweddol uwch na'ch cyfradd sefydlog, a all arwain at gynnydd mawr yn eich ad-daliadau misol. 

• taliadau os ydych am adael y fargen yn gynnar - rydych fel arfer wedi'ch clymu i mewn am hyd y gyfradd sefydlog.
• diwedd y cyfnod penodol – mae'n well i chi edrych am gynnig morgais newydd ddau i dri mis cyn iddi ddod i ben. Os na wnewch hynny, cewch eich symud yn awtomatig i gyfradd newidiol safonol eich benthyciwr – sydd fel arfer yn uwch.

Meddyliwch yn ofalus am ail-forgeisio neu gloi mewn i gytundeb newydd gyda thaliadau ad-daliad cynnar mawr os ydych yn meddwl am symud cartref yn y dyfodol agos.

Mae’r rhan fwyaf o forgeisi nawr yn ‘gludadwy’, sy’n meddwl gallent gael eu symud i eiddo newydd. Ond, mae symud yn cael ei drin fel cais morgais newydd, felly bydd rhaid cwrdd â gwiriadau fforddiadwyedd y benthyciwr a meini prawf arall er mwyn cael eich derbyn am y morgais.

Os nad ydych yn pasio’r gwiriadau, efallai yr unig opsiwn fydd i fynd at fenthycwyr eraill, a fydd yn arwain atoch yn talu’r tâl ad-daliad cynnar i’ch benthycwr presennol.

Gall trosglwyddo morgais i eiddo arall (‘porting’) yn aml olygu mai dim ond y balans presennol sy’n weddill ar y cytundeb sefydlog neu ddisgownt presennol. Mae hyn yn golygu bod angen i chi ddewis cytundeb arall ar gyfer unrhyw fenthyca ychwanegol am y symud eiddo ac mae'r cytundeb newydd hwn yn annhebygol o gyd-fynd ag amserlen y cytundeb presennol.

Os ydych yn gwybod eich bod yn debygol o symud cartref o fewn y cyfnod ad-daliad cynnar efallai y byddwch am ystyried cytundebau gydag ad-daliadau cynnar isel neu heb ad-daliadau cynnar gan roi mwy o ryddid i chi i siopa o gwmpas ymhlith benthycwyr pan ddaw’r amser i symud.

 chyfraddau llog amrywiol, gall y gyfradd newid ar unrhyw adeg.

Sicrhewch fod gennych rai cynilion o'r neilltu fel y gallwch fforddio cynnydd yn eich taliadau os bydd cyfraddau'n codi.

Daw cyfraddau amrywiol ar sawl ffurf:

Dyma’r gyfradd llog y mae benthyciwr morgais yn ei chymhwyso i’w forgais safonol ac yn aml mae’n dilyn yn fras symudiadau cyfradd sylfaenol Banc Lloegr.

Os ydych ar SVR eich benthyciwr morgais, byddwch yn aros ar y gyfradd hon cyhyd â bod eich morgais yn para neu nes i chi gael cynnig morgais arall.

Oherwydd bod SVR benthyciwr yn aml yn dilyn cyfradd Banc Lloegr, gallai’ch cyfradd godi neu ostwng ar ôl newid yng nghyfradd sylfaenol Banc Lloegr.

Mae hwn yn ostyngiad oddi ar gyfradd amrywiol safonol y benthyciwr (SVR) a dim ond am gyfnod penodol o amser y mae'n berthnasol, dwy neu dair blynedd yn nodweddiadol.

Ond mae'n werth edrych o gwmpas. Mae SVRs yn wahanol ar draws benthycwyr, felly peidiwch â chymryd yn ganiataol mai'r mwyaf yw'r gostyngiad, yr isaf yw'r gyfradd llog.

Mae gan ddau fanc gyfraddau disgownt:

• Mae gan Fanc A ostyngiad o 2% oddi ar SVR o 6% (felly byddwch yn talu 4%)
• Mae gan Fanc B ostyngiad o 1.5% oddi ar SVR o 5% (felly byddwch yn talu 3.5%).

Er bod y gostyngiad yn fwy ar gyfer Banc A, Banc B fydd yr opsiwn rhatach.

• taliadau os ydych am adael cyn diwedd y cyfnod disgownt.

Mae cyfraddau olrhain yn symud yn uniongyrchol yn unol â chyfradd llog arall – fel arfer cyfradd sylfaenol Banc Lloegr ynghyd ag ychydig y cant.

Felly os bydd y gyfradd sylfaenol yn codi 0.5%, bydd eich cyfradd yn cynyddu yr un faint.

Fel rheol mae ganddynt fywyd byr, dwy i bum mlynedd yn nodweddiadol. Er bod rhai benthycwyr yn cynnig olrheinwyr sy'n para am oes eich morgais neu nes i chi newid i fargen arall.

• Y print mân – gwiriwch na all eich benthyciwr gynyddu cyfraddau hyd yn oed pan nad yw'r gyfradd y mae eich morgais wedi'i chysylltu â hi wedi symud. Mae'n brin, ond mae wedi digwydd yn y gorffennol.

Wrth gymharu'r cynigion hyn, peidiwch ag anghofio edrych ar y ffioedd am eu tynnu allan, yn ogystal â'r cosbau ymadael.