Cefnogaeth i roi cymorth i chi gadw’ch swydd pan fyddwch yn sâl neu’n anabl

Mae gan bob cyflogai hawliau. Er enghraifft, mae gennych hawl i gael gwyliau â thâl a chael eich talu’r isafswm cyflog cenedlaetholYn agor mewn ffenestr newydd o leiaf.

Os ydych yn weithiwr anabl, mae gennych hawliau ychwanegol yn y gwaith.

Yn gyfreithiol:

• ni all eich cyflogwr wahaniaethu yn eich erbyn gan eich bod yn anabl
• mae rhaid i’ch cyflogwr gadw’ch swydd yn agored ar eich cyfer ac ni all roi pwysau arnoch i adael y swydd wrth eich bod yn anabl bellach
• mae rhaid i’ch cyflogwr wneud addasiadau rhesymol yn eich gweithle, i’ch swydd, neu i amodau a thelerau eich cyflogaeth.

Mae’n bosibl y bydd yr hawliau ychwanegol hyn yn gymwys i chi, hyd yn oed os nad ydych yn ystyried eich hun yn unigolyn anabl.

Er enghraifft os oes gennych gyflwr corfforol fel:

• canser,
• MS neu HIV,
• neu salwch meddwl fel iselder.

Mae’r ddeddfwriaeth yn gymwys i unrhyw unigolyn sydd ag ‘amhariad corfforol neu feddyliol sy’n cael effaith sylweddol a hirdymor’ ar ei allu i gynnal gweithgareddau beunyddiol.

Am ragor o wybodaeth am yr hyn sy’n gymwys fel amhariad corfforol neu feddyliol, gofynnwch i gynghorwr profiadol fel un o Gyngor ar Bopeth.

Mae rhaid i’ch cyflogwr wneud ‘addasiadau rhesymol’ fel nad ydych yn cael eich rhoi mewn sefyllfa o anfantais yn y gweithle.

Gallai’r rhain gynnwys:

• darparu gwasanaethau ychwanegol, fel rhywun i ddehongli
• addasu’r gweithle, er enghraifft drwy ddarparu rampiau
• oriau gweithio hyblyg, amser i ffwrdd ar gyfer apwyntiadau neu ragor o gyfnodau o’r gwaith
• rhoi dyletswyddau amgen i chi neu eich symud i weithle mwy addas
• defnyddio cyfarpar a addasir yn arbennig - er enghraifft eich cyfrifiadur, bysellfwrdd, ffôn, cadair neu ddesg.

Cyn gofyn i’ch cyflogwr am addasiadau o’r fath, mae’n syniad da canfod beth oedd pobl eraill yn eich sefyllfa yn cael yn ddefnyddiol.

Os ydych yn aelod o undeb llafur, efallai y gall fod o gymorth.

Nid oes yn rhaid i’ch cyflogwr wneud popeth a ofynnwch amdano. Mae rhaid i’r addasiad fod yn ‘rhesymol’ ac os bydd rhywbeth yn rhy ddrud efallai na fydd yn gymwys felly.

Dewch o hyd i ddolenni i grwpiau anabl a sefydliadau penodol:

• Yng Nghymru neu Loegr, ar wefan ScopeYn agor mewn ffenestr newydd 

• Yn yr Alban, ar Disability Information ScotlandYn agor mewn ffenestr newydd 

• Yn y Gogledd, ar Disability ActionYn agor mewn ffenestr newydd 

Os bydd eich cyflogwr yn gwrthod gwneud addasiadau rhesymol y gofynnoch amdanynt, defnyddiwch y gwefannau a restrir uchod i gael cyngor ar sut i ddatrys y broblem.

Os na fyddwch yn llwyddiannus, gallwch mynd â phethau ymhellach.

Os ydych wedi datblygu anabledd neu gyflwr iechyd sy’n golygu na allwch weithio, efallai y gallwch gael Tâl Salwch Statudol.

Dyma’r isafswm yr ydych yn gymwys i’w gael.

Mae gan rai cyflogwyr eu cynllun tâl salwch eu hunain sydd yn fwy hael.

Os na allwch weithio wedi 28 wythnos gallwch wneud cais am Lwfans Cyflogaeth a Chymorth neu Gredyd Cynhwysol.

Darganfyddwch a allech wneud cais am Lwfans Cyflogaeth a Chymorth ar wefan GOV.UK

Nid yw’n ofynnol i’ch cyflogwr adael i chi gael absenoldeb salwch ychwanegol â thâl gan fod eich amser i ffwrdd yn gysylltiedig ag anabledd.

Serch hynny, gallwch ofyn iddynt:

• ymestyn eich tâl salwch
• gynnig ‘Absenoldeb Anabledd’ â thâl i chi
• adael i chi gymryd yr amser ychwanegol i ffwrdd fel gwyliau blynyddol.

Nid yw pob cyflogwr yn cynnig absenoldeb anabledd. Mae’r rhai sydd yn ei gynnig yn ei gofnodi ar wahân i’ch absenoldeb salwch.

Gallwch ddefnyddio eich absenoldeb anabledd:

• i’ch galluogi i wella o’r driniaeth
• i gymryd amser i ffwrdd am driniaeth neu asesiad
• i gymryd amser heb ei drefnu i ffwrdd o’r gwaith mewn perthynas â’ch anabledd neu’ch cyflwr, a fyddai wedi ei gofnodi fel absenoldeb salwch fel arall.

Os ydych yn aelod o undeb llafur, efallai y gallent fedru negodi eich Absenoldeb Anabledd gyda’ch cyflogwr ar eich rhan.

Os ydych yn absennol o’r gwaith wrth i’ch cyflogwr drefnu addasiadau rhesymol gael eu gwneud, dylid cofnodi hyn fel ‘absennol o’r gwaith’.

Mae cynyddu eich oriau gweithio, neu weithio o adref cyn i chi ddychwelyd i’r swyddfa yn ddwy ffordd gyffredin o roi cymorth i bobl ddod yn ôl i weithio ar ôl bod ar absenoldeb salwch.

Mae’r dychwelyd i’r gwaith yn raddol hwn yn cyfrif fel addasiad rhesymol.

Gallwch ei drefnu’n uniongyrchol â’ch cyflogwr, gyda chyngor gan eich:

• meddyg teulu
• nyrs, neu
• therapydd galwedigaethol.