Cynllunio a thalu am eich angladd

Gallwch gynllunio’ch angladd trwy nodi beth rydych eisiau a rhoi gwybod i rywun lle rydych wedi’i nodi. Gallwch hefyd rhoi copi iddynt.

I sicrhau gall eich dymuniadau’n cael eu dilyn mae’n rhaid i chi wybod sut bydd costau eich angladd yn cael eu talu.

Mae’r dudalen hwn yn edrych ar gynlluniau angladd fel prif ddull i gynllunio a thalu am eich angladd ymlaen llaw ac yn ei gymharu gyda dulliau eraill gallwch gynilo i gwrdd â’r costau.

Os gallwch, y peth gorau yw talu am eich angladd ymlaen llaw gyda chyfandaliad. Bydd talu mewn rhandaliadau dros sawl blwyddyn yn costio mwy oherwydd ffioedd gweinyddu a llog. Er enghraifft, yn ôl arbenigwyr defnyddwyr Which? Gall talu dros bum mlynedd (60 mis) ychwanegu cymaint â 15% i 26% i gost eich cynllun.

Os ydych yn talu mewn rhandaliadau ac yn farw o fewn 2 blynedd o gymryd eich cynllun angladd, efallai na fydd y swm rydych wedi talu yn ddigonol am gost eich angladd. Yn y sefyllfa hon bydd eich darparwr yn ad-dalu beth rydych wedi talu i’ch ysgutorion. Ond, mae rhai darparwyr yn tanysgrifennu yn eu cynlluniau fel os ydych yn marw o fewn 2 blynedd o gymryd cynllun, gallant dalu cost eich angladd. Cyn i chi ddewis talu am eich angladd mewn rhandaliadau, darganfyddwch beth fydd yn digwydd yn y sefyllfa hon.

Bydd hefyd rhaid sicrhau gallwch gwrdd â chost y taliadau misol tan ddiwedd y cyfnod gwnaethoch gytuno iddo. 

Mae eich arian un ai yn cael ei ddal mewn ymddiriedolaeth neu mewn polisi yswiriant bywyd, ar wahân i’r darparwr cynllun angladd. Mae hwn yn amddiffyn eich arian ac yn sicrhau er eich bod wedi talu am eich angladd mewn prisiau heddiw, bydd digon o arian i dalu’r cynnydd yng nghostau pan ddaw’r amser i dalu am eich angladd.

Mae hwn oherwydd mae’ch arian yn cael ei fuddsoddi ynghyd â deiliaid polisi eraill i ystod o fuddsoddiadau, gwariannau ac arian parod a fydd yn cynyddu dros amser. Mae’ch arian hefyd wedi’i amddiffyn gan y  Cynllun Digolledu Gwasanaethau Ariannol os aiff eich darparwr allan o fusnes. 

Cyn penderfynu os ydy cynllun angladd yn gywir i chi, mae’n bwysig ystyried y byddion ac anfanteision o gael un. 

Bydd cost cynllun angladd yn wahanol yn dibynnu ar pa fath o angladd rydych eisiau. Mae pob cynllun yn cynnwys gwasanaeth trefnwr angladd sydd yn cymryd gofal o’r ymadawedig, trefnu’r angladd a thrafnidiaeth y corff i’r man gorffwys.

Mae pethau a all effeithio ar y cost yn cynnwys:

• y fath o angladd a seremoni rydych eisiau
• y fath o arch
• pa ddarparwr rydych yn dewis
• ble rydych yn byw yn y DU gan fod costau lleol yn amrywio.

Mae cost cynllun angladd yn amrywio o £2500-£5000 os ydych yn talu ymlaen llaw mewn cyfandaliad. Mae cynlluniau amlosgi fel arfer yn rhatach na chynlluniau claddu, ond gallant fod mor isel â £1500 os ydych yn dewis amlosgiad uniongyrchol heb seremoni. 

Mae darparwyr fel arfer yn cynnig tri math gwahanol o gynlluniau angladd:

• Syml: gallai dalu am gost eich claddu neu amlosgiad, cyfyngiadau ar ddyddiad ac amser eich angladd a phryd gall eich anwyliaid gweld y corff.
• Safonol: gallai ddarparu limwsîn ar gyfer yr orymdaith angladdol, arch sylfaenol, ynghyd â’r cynnwys a ddarperir gan gynllun sylfaenol.
• Cynhwysfawr: gallai ddarparu eirch drud, limwsinau ar gyfer yr orymdaith angladdol ac i gludo gwesteion i’r angladd, mwy o hyblygrwydd mewn mynediad i weld y corff mewn capel gorffwys, a phethau ychwanegol.

Mae’r tabl yn dangos beth sy’n cael ei gynnig yn debygol mewn cynllun angladd safonol ar gyfer claddu neu amlosgiad. Byddwch yn ymwybodol, bydd beth sy’n cael ei gynnwys yn amrywio o ddarparwr i ddarparwr.

Os ydych yn talu mewn rhandaliadau ac yn cael trafferth talu, cysylltwch â’ch darparwr cynllun mor fuan â phosibl. Dylent allu ddod o hyd i ddatrysiad sy’n addas ar gyfer eich anghenion.

Os ydych yn methu taliad, gall eich cynllun llithro. Gall hwn arwain at ganslo’ch cynllun.

Os yw’ch cynllun yn cael ei ganslo, ni fyddwch yn colli’r arian sydd ynddo, fel y byddech gyda’r rhan fwyaf o gynlluniau yswiriant dros 50. Mae’r rhain yn gynlluniau yswiriant cyffredinol sydd yn aml yn cael ei hysbysebu fel ffordd i dalu am eich costau angladd, ond gall yr arian ynddynt gael ei ddefnyddio am unrhyw beth.

Fodd bynnag, ni fydd unrhyw arian sydd ar ôl yn y cynllun yn parhau i gynyddu ac mae’n debygol ni fydd digon i dalu am gostau eich angladd.

Ni fyddwch yn colli’r arian rydych wedi talu i mewn i gyd. Bydd y rhan fwyaf o ddarparwyr angladd yn codi tâl canslo o sawl can punt. Ar ôl i hwn cael ei gymryd i ffwrdd, fel arfer caiff y swm sydd ar ôl yn y cynllun ei ad-dalu.

Gallwch ofyn i adael beth rydych wedi talu i’r cynllun cael ei ddefnyddio fel cyfraniad i’ch angladd pan ddaw’r amser.

Ond, os ydych yn gwneud hwn, mae’n debygol caiff y swm ei erydu gan chwyddiant gan na fydd yn cynyddu yn y ffordd y dylai os oeddech wedi cadw ymlaen gyda’r taliadau.

Ers 29 Gorffennaf 2022, mae pob cwmni sy’n gwerthu darparwyr angladd rhagdaledig yn cael ei rheoleiddio gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA).

Mae hwn yn golygu mae’n rhaid i ddarparwyr sicrhau:

• bod eich arian yn cael ei ddal mewn ymddiriedolaeth neu fel polisi bywyd cyfan, felly mae’n ddiogel ac yn eich amddiffyn rhag chwyddiant fel ni fyddwch yn cael llai yn ôl nag ydych wedi talu i mewn, a dylai’r swm cynyddu i dalu costau angladd yn y dyfodol.
• rydych yn cael y cynllun rydych wedi talu am bris teg, a sicrhau ei fod yn cwrdd â’ch anghenion
• rydych yn cael y wybodaeth sydd angen arnoch i wneud penderfyniad gwybodus cyn prynu cynllun angladd.

Bydd hefyd gennych yr hawl i:

• Cwyno i’r Gwasanaeth Ombwdsmon Ariannol (FOS), os nad ydych yn hapus gyda’r ffordd rydych wedi cael eich trin. Mae’n wasanaeth am ddim a hawdd i’w ddefnyddio sy’n datrys dadlau yn deg a’n ddiduedd sydd gyda’r pwer i gywiro pethau.
• Gael mynediad i’r amddiffyniad ariannol y cynigir gan y Cynllun Digolledu Gwasanaethau Ariannol (FSCS). Mae hwn yn golygu os ydy’ch darparwr angladd yn mynd i’r wal, efallai gallwch hawlio iawndal neu dderbyn cynllun angladd amnewidiol.
• Gael y gwasanaeth rydych wedi talu amdano. Er enghraifft, bydd cynnyrch cynllun rhandaliad angladd wastad yn darparu angladd gan fod yr FCA wedi gwahardd y rhain sydd ddim yn gwarantu hwn.

Gallwch ddod o hyd i restr o ddarparwyr cynllun angladdYn agor mewn ffenestr newydd ar wefan yr FCA.

Os ydych yn ystyried prynu cynllun angladd, efallai byddwch am ofyn y cwestiynau canlynol i’r darparwr:

• Oes ffioedd canslo?
• Beth yn union sydd wedi’i chynnwys yn y cynllun a pha gostau potensial sydd heb eu cynnwys?
• A yw’n bosibl canslo’r cynllun os yw amgylchiadau’n newid - er enghraifft rydych wedi cynllunio ar gyfer angladd eich priod ond wedyn yn gwahanu.
• Ydy’r cynllun yn eich galluogi i ddewis trefnwr angladd?
• Beth os ydy’ch trefnwr angladd dewisol yn mynd i’r wal?
• Beth sy’n digwydd os ydy’r person mae’r angladd ar gyfer yn farw tramor neu i ffwrdd o’r cartref?
• Gall y trefnwr angladd trefnu angladd o safon wahanol i’r un rydych wedi dewis?
• Os ydych yn talu mewn rhandaliadau, am faint ydych yn gwneud hwn ac oes rhaid talu llog?
• Beth sy’n digwydd os oes rhandaliadau heb eu casglu pan fyddwch farw?
• A oes gennych ryddid i newid manylion eich cynllun angladd?

Gwiriwch wefan yr FCA – sicrhewch eich bod yn dewis cynllun o restr o ddarparwyr cynllun angladd awdurdodedig. Mae hefyd ganddynt restr o ddarparwyr sydd heb eu hawdurdodi i werthu cynlluniau angladd.

Siopwch o gwmpas gan gymharu darparwyr a chynlluniau – efallai gwnewch arbedion mawr. Cymharwch gynlluniau angladd a darparwyrYn agor mewn ffenestr newydd ar wefan Which. I weld sgoriau cynlluniau angladd ac amlosgiadauYn agor mewn ffenestr newydd, gwelwch wefan Fairer Finance.

Gwiriwch rag ffioedd ychwanegol – efallai bydd rhai darparwyr yn cynnwys ffioedd comisiwn a gweunyddu yn y cost terfynol. 

Darllenwch y telerau’n ofalus – mae rhaid i chi sicrhau bod y manylion yn gywir neu efallai na fyddwch wedi’ch diogelu.

Nid cynllun rhagdaledig yw’r unig ffordd o sicrhau nad oes angen i’ch anwyliaid talu am eich costau angladd a ni fyddent o reidrwydd yn cynnwys popeth sydd angen arnoch. Dyma rai ffyrdd amgen i chi feddwl amdanynt cyn penderfynu.

Mae rhai polisïau yswiriant bywyd yn cynnig cynnwys mwy hael. Gwelwch ein tabl am rhai o’r prif nodweddion i’ch helpu cymharu yn ein canllaw Beth yw yswiriant bywyd?

Mae rhoi ychydig o arian i ffwrdd pob mis yn un ffordd syml i gynilo am angladd.

Ond nid yw hwn heb risg, gan allwch farw cyn cronni digon i dalu am angladd. Ac mae’n debygol bydd costau angladd yn cynyddu’n gyflymach na’r llog ar eich cynilion. Tra os eich bod yn prynu cynllun angladd mae’n warantedig, ac rydych yn talu amdano gyda phrisiau heddiw hyd yn oed os ydych yn marw ymhen 20 mlynedd.

Os oes gennych gynilion arian parod mynediad rhwydd, bydd y rhan fwyaf o fanciau neu gymdeithasau adeiladu yn rhyddhau’r cronfeydd am gostau angladd cyn terfynu profiant a chyn cyfrifo Treth Etifeddiant. Fel arfer y cyfan sydd angen arnoch yw bil eitemedig a chopi’r dystysgrif marwolaeth.

Os oes gennych gyfrif ar y cyd, bydd gyda nhw mynediad i’r swm llawn o hyd.

Os ydych dal yn gweithio, bydd rhai cyflogwyr yn talu swm sefydlog os ydych yn marw.

Yn debygol, cyfandaliad yw hwn gwerth tair i bedair gwaith eich cyflog blynyddol a delir i aelod o’ch teulu enwebedig. Felly efallai byddwch eisiau oedi gosod cynllun angladd nes eich bod yn ymddeol neu’n newid i swydd gyda buddion llai hael.

Os ydych yn aelod o undeb llafur, corff proffesiynol neu asiantaeth arall, wnânt dalu budd-dal pan fydd farw aelod. Cysylltwch â nhw i ddarganfod mwy.

Os ydych 50 oed neu’n hŷn, mae cynllun yswiriant dros 50 oed yn gwarantu cyfandaliad – a elwir yn ‘talu allan’ neu ‘swm sicr’ – i’ch buddiolwyr pan fyddwch farw.

Os ydych yn ystyried cynllun angladd, gwiriwch nad ydyw’n cynllun dros 50 oed hyd yn oed os ydyw wedi’i hysbysebu  fel ffordd i dalu am eich angladd ymlaen llaw. Mae gwahaniaethau pwysig rhwng cynlluniau dros 50 oed a chynlluniau angladd mae’n rhaid i chi fod yn ymwybodol ohonynt. Yn enwedig, mae cynlluniau dros 50 oed fel arfer yn talu cyfandaliad sydd ddim yn cynyddu gyda chwyddiant ac felly efallai na fydd yn ddigonol i dalu costau llawn angladd.

Anfantais posibl arall yw gallwch dalu mwy i gynllun dros 50 oed nag y cewch ar y diwedd ac os ydych yn canslo’r cynllun cyn diwedd y cyfnod, byddwch yn colli’r arian wnaethoch roi i mewn i gyd.

Darganfyddwch sut maent yn gweithio a beth i gadw llygaid allan amdano yn ein canllaw Yswiriant bywyd dros 50 oed  - a yw’n werth chweil?

Efallai bod gennych asedau gall cael eu gwerthu pan fyddwchuoch farw, fel eich tŷ, buddsoddiadau neu bethau gwerthfawr. Gallwch wneud yn glir yn eich ewyllys rydych am i’r rhain cael eu defnyddio i dalu am eich angladd.

Cofiwch gall cymryd amser i rai eiddo neu asedau eraill cael eu gwerthu ac i’r ystad cael ei sefydlogi ar ôl marwolaeth. Felly, mae’n werth siarad â phwy bynnag rydych am drefnu’ch angladd a gwirio bod digon o arian ganddynt i dalu ymlaen llaw.

Os ydych yn poeni na allwch fforddio cymryd cynllun allan am eich angladd neu gynilo mewn ffyrdd eraill i gwrdd â’r costau, gallwch ddarganfod mwy am y cymorth gall fod ar gael i’r sawl sy’n cynllunio’ch angladd yn ein canllaw Help i dalu am angladd.