Ar ôl camesgoriad hwyr (rhwng 14 a 24 wythnos gyflawn o feichiogrwydd), efallai y byddwch yn wynebu straen ariannol ar ben eich galar. Mae'n bwysig gwybod beth mae gennych hawl iddo a gyda phwy i siarad.
Budd-daliadau a hawliau
Yn anffodus, nid oes gennych hawl i hawliau neu fudd-daliadau mamolaeth neu dadolaeth os ydych wedi cael camesgoriad hwyr (rhwng 14 a 24 wythnos gyflawn o feichiogrwydd).
Mae hyn yn cynnwys:
- Tâl Mamolaeth Statudol
- Grant Mamolaeth Cychwyn Cadarn, a
- talebau Cychwyn Iach ychwanegol.
Siaradwch â'ch meddyg neu fydwraig
Gellir defnyddio'ch Tystysgrif Eithriad Mamolaeth tan y dyddiad dod i ben ar gyfer presgripsiynau yn Lloegr.
Yng Nghymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon, mae presgripsiynau am ddim i bawb.
Mae hawliau i archwiliadau a thriniaeth ddeintyddol am ddim yn amrywio yn ôl gwlad.
Gallwch ddefnyddio unrhyw dalebau Cychwyn Iach sydd gennych eisoes.
Darganfyddwch fwy ar wefan Cychwyn IachYn agor mewn ffenestr newydd
Os ydych chi'n byw yn yr Alban, darganfyddwch fwy am y Grant Cychwyn Gorau, a therfynau incwm ar mygov.scotYn agor mewn ffenestr newydd
Cysylltwch â’r Ganolfan Byd Gwaith neu’r Swyddfa Budd-daliadau
Os oedd eich Canolfan Byd Gwaith leol yn mynd i drefnu Grant Mamolaeth Cychwyn Cadarn, bydd angen i chi ddweud wrthynt nad ydych yn feichiog mwyach.
Darganfyddwch fwy, a dewch o hyd i'ch Canolfan Byd Gwaith agosaf yn GOV. UKYn agor mewn ffenestr newydd
Os ydych chi'n byw yng Ngogledd Iwerddon, dewch o hyd i'ch Swyddfa Swyddi a Budd-daliadau agosaf yn nidirectYn agor mewn ffenestr newydd
Oes angen i chi wneud unrhyw beth?
Er na fyddwch yn cael budd-daliadau, mae’n dal yn bwysig eich bod yn dweud wrth bobl benodol beth sydd wedi digwydd er mwyn iddynt allu trefnu’r gwaith papur.
Y ffordd orau i wneud hyn fel arfer yw ffonio neu, pan fydd yn bosibl, anfon e-bost.
Os na allwch wneud hyn eich hun, efallai y byddwch yn gallu cael perthynas neu ffrind agos i wneud rhai o’r galwadau ar eich rhan.
Siaradwch â’ch cyflogwr
Siaradwch â'ch cyflogwr am yr hyn y gall ei gynnig i chi neu edrychwch ar eich contract cyflogaeth i weld sut y gallant eich helpu gyda’ch colled.
Efallai y bydd eich cyflogwr:
- yn cynnig absenoldeb tosturiol i rieni mewn profedigaeth fel rhan o'u contract cyflogaeth sylfaenol neu fuddion gweithwyr.
- yn canslo unrhyw dâl mamolaeth neu dadolaeth y gallech fod wedi'i drefnu
- yn cynnig gwasanaethau colli baban i helpu i ddelio â'ch iechyd meddwl a'ch lles.
A allwch gael tâl salwch?
Os ydych yn cael camesgoriad hwyr, mae gennych hawl i'r un budd-daliadau ag unrhyw weithiwr arall sydd i ffwrdd yn sâl.
Byddwch yn cael Tâl Salwch Statudol o leiaf - telir hyn am hyd at 28 wythnos, neu fwy os yw eich contract cyflogaeth yn caniatáu hynny.
Dylech gymryd absenoldeb salwch cyhyd ag y bydd eich meddyg teulu yn darparu nodyn eich bod yn sâl – a pheidio â theimlo dan bwysau i ddychwelyd i'r gwaith nes eich bod yn teimlo'n barod. Efallai y bydd angen Nodyn Ffitrwydd arnoch a elwid yn y gorffennol yn Nodyn Salwch gan eich Meddyg Teulu.
Darganfyddwch fwy am hawlio Tâl Salwch Statudol ar GOV. UKYn agor mewn ffenestr newydd
Efallai y bydd gennych hawl i Lwfans Cyflogaeth a Chymorth os:
- yw eich Tâl Salwch Statudol yn dod i ben ac nid ydych yn gallu dychwelyd i'r gwaith, neu
- nid ydych yn ennill digon i hawlio Tâl Salwch Statudol, neu
- ni allwch hawlio Tâl Salwch Statudol oherwydd nad ydych wedi gweithio i'ch cyflogwr am ddigon o amser.
Darganfyddwch fwy am Lwfans Cyflogaeth a Chymorth ar wefan GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd
Os ydych yn hawlio Credyd Cynhwysol
Os ydych yn cael Credyd Cynhwysol, rhaid i chi roi gwybod iddynt am eich camesgoriad. Os byddwch yn teimlo bod eich gallu i weithio neu chwilio am waith yn cael ei effeithio wrth wella, rhaid i chi gael nodyn ffitrwydd gan eich meddyg teulu neu arbenigwr gofal iechyd.
Tystysgrif ar gyfer eich babi
Pan fydd baban yn cael ei eni'n farw o fewn 24 wythnos gyntaf beichiogrwydd, nid yw'n cael ei ardystio na'i gofrestru'n ffurfiol.
Ond mae llawer o ysbytai yn cynnig Tystysgrif Geni i rieni.
Mae hyn fel arfer yn rhoi:
- enw eich plentyn
- dyddiad eich colled, a
- manylion eraill.
Os nad yw’ch ysbyty yn darparu tystysgrifau, gallwch lawrlwytho un o wefan Sands – yr elusen marw-anedig a marwolaeth newydd-eni – a gofyn i’r ysbyty ei lofnodi.
Lawrlwythwch dystysgrif o wefan SandsYn agor mewn ffenestr newydd
Gofyn am dystysgrif colli babi
Os ydych chi'n byw yn Lloegr a'r Alban, gallwch ofyn i'r llywodraeth am dystysgrif colli babi os ydych chi wedi colli babi, dim ots os digwyddodd yn ddiweddar neu amser maith yn ôl.
Gwneud trefniadau’r angladd
Os bu farw eich babi cyn 24 wythnos, nid oes unrhyw ofyn cyfreithiol i gael angladd ffurfiol.
Bydd staff yr ysbyty yn esbonio i chi beth maent yn ei gynnig, a dylent hefyd roi gwybodaeth ysgrifenedig i chi. Byddant yn rhoi amser i chi ystyried beth yr hoffech ei wneud.
Fel arall, gallwch wneud eich trefniadau eich hun ar gyfer angladd a/neu gladdedigaeth neu amlosgiad. Efallai yr hoffech ymgynghori â threfnydd angladdau neu weinidog o'ch ffydd eich hun.
Gallai tîm caplaniaeth yr ysbyty hefyd fod yn ffynhonnell dda o wybodaeth, cyngor a chymorth, p’un a oes gennych unrhyw gredoau crefyddol.
Mae gennych hawl i gladdu corff neu weddillion eich babi eich hun. Os ydych am wneud hyn, efallai y bydd angen i chi wneud eich dymuniadau'n glir i staff yr ysbyty neu'ch meddyg teulu oherwydd efallai na fyddant yn ymwybodol bod hyn yn gyfreithlon.
Am fwy o wybodaeth, ewch i Miscarriage AssociationYn agor mewn ffenestr newydd neu SandsYn agor mewn ffenestr newydd
Cymorth a chefnogaeth
Mae’n hawdd i rai o’r pethau mae rhaid i chi eu gwneud a’r penderfyniadau sydd angen i chi eu gwneud fynd yn ormod i chi.
Er y gall teulu a ffrindiau fod yn gysur mawr, o bryd i’w gilydd mae hefyd yn beth da cael cyngor clir, diduedd.
Mae Sands, elusen genedigaeth farw a marwolaeth newyddenedigol, yn cynnig cefnogaeth ymarferol ac emosiynol. Mae hyn yn cynnwys gwneud trefniant angladd.
Canllawiau wedi'u hargraffu am ddim
Mae ein canllawiau printiedig am ddim yn rhoi gwybodaeth glir, ddiduedd i chi. Maent yn fan cychwyn da a gallant eich helpu i wneud dewisiadau gwybodus.
Gallwch eu lawrlwytho neu archebu copïau printiedig drwy ddefnyddio ein ffurflenni archebu.