Buddsoddi mewn ymddeoliad

Os ydych yn bwriadu defnyddio'ch cronfa pensiwn i gymryd incwm yn hyblyg (a elwir yn dynnu i lawr pensiwn) neu gymryd sawl gyfandaliad, bydd angen i chi wneud rhai penderfyniadau ynghylch sut i fuddsoddi'r hyn sy'n weddill.

Bydd eich darparwr fel arfer yn gofyn i chi sut ydych eisiau buddsoddi eich pot sy’n weddill pan fyddwch yn symud i mewn i dynnu pensiwn i lawr neu ddechrau cymryd cyfandaliadau. Byddwch un ai angen dewis eich buddsoddiadau eich hun, er enghraifft rhai sy’n cydweddu eich agwedd tuag at risg a'ch amcanion ar gyfer eich arian, neu gallai rhai darparwyr gynnig opsiynau buddsoddi parod i chi. Gallwch hefyd ddefnyddio cynghorydd ariannol i helpu chi ddewis.

Fel â phob buddsoddiad, gall gwerth eich cronfa fynd i fyny neu i lawr.

Pan fyddwch yn newid o gronni arian cyn ymddeol i dynnu arian allan i symud i'ch ymddeoliad, efallai y bydd angen i'r ffordd rydych yn buddsoddi'ch pensiwn newid i adlewyrchu'ch nod newydd.

Pan fyddwch yn cronni'ch arian, yn gyffredinol byddwch yn ceisio ei dyfu cymaint â phosib yn y blynyddoedd cynnar. Ond, wrth i chi agosáu at ymddeol, gallai hynny newid. Nawr efallai byddwch yn ceisio ei dyfu i gadw i fyny â chwyddiant tra hefyd yn ceisio ei amddiffyn rhag unrhyw ostyngiadau mawr mewn gwerth.

Ar ôl i chi ddechrau tynnu arian allan, mae angen i'r ffordd rydych yn buddsoddi'ch cronfa fod yn fwy personol i'r nodau sydd gennych ar gyfer defnyddio'ch arian.

Er enghraifft, os ydych wedi cymryd rhywfaint o arian, efallai i ad-dalu'ch morgais, ond ddim yn bwriadu dechrau ei dynnu i lawr ar gyfer ymddeol tan ychydig flynyddoedd yn ddiweddarach, efallai yr hoffech ganolbwyntio ar ddiogelu'r arian a dal i geisio tyfu ychydig.

Ar y llaw arall, os ydych am ddechrau defnyddio'r arian i roi incwm rheolaidd i chi, efallai byddwch yn dewis buddsoddiadau nad ydynt yn mynd i fyny ac i lawr gormod wrth i'r marchnadoedd stoc newid.

Mae hyn yn bwysig oherwydd os bydd eich cronfa bensiwn yn gostwng mewn gwerth a'ch bod yn parhau i dynnu arian ohono, bydd yn anos o lawer iddo adfer ei golledion pan fydd y farchnad stoc yn codi eto. Mae'n arbennig o bwysig ym mlynyddoedd cynnar eich ymddeoliad lle gall effeithio'n anghymesur ar ba mor hir y gallech gymryd incwm.

Cofiwch, bydd y mwyafrif o bobl yn byw 20 mlynedd neu fwy ar ôl ymddeol. Felly, os cymerwch ormod yn rhy gynnar, yn enwedig pan fydd y marchnadoedd ar ddirywiad, gallech leihau'n sylweddol pa mor hir y bydd eich incwm yn para.   

Os ydych am fuddsoddi'ch cronfa bensiwn a chymryd arian ohono mae yna sawl peth y mae rhaid i chi eu hystyried wrth feddwl am benderfynu beth i fuddsoddi ynddo. 

Bydd faint o risg rydych yn ei gymryd gyda'ch buddsoddiadau yn effeithio ar sut mae'ch arian yn codi ac yn cwympo. Yn ei dro, gall hyn effeithio ar faint o incwm y gallwch ei gymryd a pha mor hir y mae'n para felly mae'n bwysig deall faint o risg rydych yn barod i'w gymryd.

Y disgwyliad oes ar gyfartaledd ar gyfer y mwyafrif o bobl 65 oed heddiw, yw 20 mlynedd arall. Fodd bynnag, bydd llawer yn byw yn hirach na hyn. Dyna pam eich bod angen cynllunio i gael incwm am o leiaf y cyfnod hwn a llawer hirach o bosibl. Bydd un o bob 10 o bobl yn cyrraedd 100 oed. Gallwch wirio pa mor hir y mae disgwyl i chi fyw gan ddefnyddio cyfrifiannell disgwyliad oes ONS

Dros amser hir, bydd chwyddiant yn lleihau gwerth eich cynilion. Bydd hyd yn oed cyfradd chwyddiant isel yn lleihau pŵer prynu eich arian. 

Po fwyaf y byddwch fyw a pho fwyaf y byddwch yn ei dynnu o'ch cronfa, yr anoddach fydd hi i wneud i'ch cronfa bensiwn bara cyhyd ag y bydd ei angen arnoch. Er mwyn ceisio osgoi hyn rhag digwydd mae angen i chi reoli'ch cronfa bensiwn yn ofalus. Mae hyn yn cynnwys meddwl am faint sydd i'w gymryd a pha mor aml, a sut i fuddsoddi'ch cronfa bensiwn. 

Bydd faint y dylech ac y gallwch ei gymryd yn ddiogel o'ch pensiwn yn dibynnu ar beth rydych am ddefnyddio'r arian amdano, pa mor hir rydych am ei dynnu'n ôl, pa mor aml rydych am dynnu'n ôl a sut rydych yn dewis buddsoddi'ch arian.

Er enghraifft, os ydych am ddefnyddio un cronfa bensiwn neu ran o un cronfa i roi incwm i chi a all bontio bwlch rhwng stopio gwaith amser llawn a chyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth, byddwch yn edrych i dynnu swm yn ôl yn fras yn hafal i beth sydd ei angen arnoch bob blwyddyn i bontio'r bwlch incwm hwnnw.

Ar y llaw arall, os ydych yn edrych i dynnu arian yn ôl i gefnogi'ch anghenion incwm am weddill eich oes, a allai fod ychydig ddegawdau, gallwch gyfyngu tynnu arian yn ôl i rywle rhwng 3% a 5% o'ch cronfa bensiwn. Mae hynny'n golygu os oes gennych £100,000 mewn cronfa bensiwn, byddech yn dechrau tynnu £3,000 i £5,000 y flwyddyn yn ôl.

Dylech adolygu'ch buddsoddiadau a'r swm rydych yn ei dynnu'n ôl yn rheolaidd - bob blwyddyn o leiaf. Yna gallwch wneud addasiadau yn dibynnu ar werth eich cronfa bensiwn.

Os yw wedi tyfu mwy nag yr oeddech yn ei ddisgwyl, efallai y gallwch dynnu ychydig mwy allan. Os yw wedi gostwng yn fwy nag yr oeddech yn ei ddisgwyl, efallai yr hoffech feddwl am gymryd swm is am amser nes bod eich cronfa bensiwn wedi gwella rhywfaint.

Mae faint rydych yn ei gymryd allan a pha mor aml yn ddau o'r prif ffactorau sy'n effeithio ar ba mor hir y gallai'ch incwm bara felly mae'n bwysig ystyried hyn yn ofalus.  

Mae yna sawl opsiwn a dull y gallech eu defnyddio. Bydd pa un sy'n iawn i chi yn dibynnu ar eich amgylchiadau a'ch amcanion.

Ffordd dda o fynd i'r afael â hyn yw meddwl sut rydych am fod wrth reoli eich buddsoddiadau ar ôl ymddeol a faint o wybodaeth a phrofiad sydd gennych.

Gallech ddewis:

• defnyddio ymgynghorydd ariannol
• defnyddio opsiynau buddsoddi parod
• creu eich portffolio eich hun.

Nid oes gan y rhan fwyaf o bobl y profiad sydd ei hangen i reoli eu buddsoddiadau eu hunain yn ddiogel yn hyderus, felly maent yn hapusach i'w adael i ymgynghorydd ariannol.

Gall ymgynghorydd edrych ar eich iechyd a'ch sefyllfa ariannol gan gynnwys eich agwedd at risg, fel y gallant greu cynllun ariannol sy'n addas i chi.

Bydd hynny'n cynnwys asesu pa gynhyrchion sydd orau i ddiwallu'ch anghenion.

Os yw cynnyrch incwm ymddeol hyblyg yn addas, gallant edrych ar faint o arian fyddai'n addas i'w dynnu o'ch cronfa ac argymell sut i fuddsoddi'r gweddill i gyflawni'ch nodau.

Gallant hefyd weld sut y gallai gwahanol senarios effeithio arnoch yn y dyfodol.

Os ydych yn hapus â'r cynllun, gall eich ymgynghorydd sefydlu popeth ar eich cyfer. Fel rheol byddent yn adolygu'ch cynllun â chi bob blwyddyn i sicrhau eich bod yn dal i fod ar y trywydd iawn ar gyfer yr ymddeoliad rydych ei eisiau, a bod eich incwm yn dal i gwrdd eich anghenion.   

Gan ddibynnu ar fath eich pensiwn ac â phwy y mae, gall eich darparwr pensiwn gynnig opsiynau buddsoddi parod sy'n helpu i symleiddio'r penderfyniadau am sut i fuddsoddi'ch cronfa bensiwn sy'n weddill.

Efallai y bydd gwahaniaethau o ran sut mae'r opsiynau hon yn gweithio neu i bwy maent yn briodol, felly dylech siarad â'ch darparwr i ddarganfod a ydynt yn eu cynnig nhw. Os felly, gofynnwch iddynt esbonio'r opsiynau i chi.

Os ydych mewn pensiynau gweithle penodol neu os ydych mewn pensiwn rydych wedi ei sefydlu'ch hun fel pensiwn personol, rhanddeiliad neu hunan-fuddsoddol, efallai y cynigir opsiwn i chi fuddsoddi mewn llwybr buddsoddi. Mae llwybr buddsoddi yn opsiwn buddsoddi parod sy'n gysylltiedig ag un o bedwar amcan ymddeol y gallwch dewis rhwng.

Mae'r llwybr yn seiliedig ar ba gynlluniau a allai fod gennych ar gyfer eich arian dros y pum mlynedd nesaf. Mae'r llwybr yn cael eu rheoli gan eich darparwr, felly nid oes angen i chi boeni am ddewis eich buddsoddiadau.

Os ydych yn ystyried creu eich portffolio eich hun, yna gallwch dynnu'ch cyfalaf i lawr - o arian parod, trwy werthu buddsoddiadau neu trwy dewis buddsoddiadau sy'n cynhyrchu incwm. Gallai adeiladu portffolio sy'n defnyddio'r tri dull, roi'r cyfle gorau i chi wneud i'ch arian bara cyhyd ag y mae ei angen arnoch. 

Gall cadw rhywfaint o'ch cronfa bensiwn mewn arian parod (fel mewn cyfrif arian parod, cyfrif adnau tymor neu gronfa arian parod) fod yn syniad da oherwydd mae'n golygu y gellir diwallu'ch anghenion incwm uniongyrchol bob amser.

Gall hyn fod yn fantais fawr pan fydd marchnadoedd i lawr gan ei fod yn golygu nad oes angen i chi werthu buddsoddiadau pan fydd prisiau'n isel. Bydd hynny'n helpu i amddiffyn gwerth eich cronfa bensiwn dros y tymor hir.

Cofiwch gadw llygad ar eich cronfa arian ac ychwanegu ato os oes angen.

Yn gyffredinol, nid yw'n syniad da buddsoddi'ch holl gronfa bensiwn mewn arian parod oni bai eich bod yn bwriadu tynnu'r cyfan allan o fewn cyfnod byr.

Mae dau reswm am hyn.

Yn gyntaf, oni bai bod eich arian yn tyfu, hyd yr amser y bydd eich arian yn para yw gwerth eich cronfa bensiwn wedi'i rannu â swm yr incwm blynyddol rydych am ei gymryd. Er enghraifft, os oes gennych £100,000 a'ch bod yn cymryd £5,000 y flwyddyn, bydd hyn yn para 20 mlynedd a dim mwy. Os ydych yn byw yn fwy nag 20 mlynedd, a bydd llawer o bobl yn, chewch chi ddim o'r cronfa arian parod hon.

Yn ail, mae chwyddiant yn gyffredinol yn golygu y bydd prisiau’n codi dros y tymor hir. Felly ni fydd yr arian y byddwch yn ei dynnu heddiw yn prynu’r un swm ymhen 5, 10, 15 neu 20 mlynedd.

Mae hyn yn golygu efallai y bydd angen i chi dynnu mwy o arian o'ch cronfa arian parod i gynnal eich safonau byw. Ac, os cynyddwch eich symiau tynnu'n ôl, bydd eich cronfa bensiwn yn dod i ben hyd yn oed yn gyflymach. 

Pan fyddwch yn ymddeol, gall buddsoddiadau sy'n cynhyrchu incwm fod yn opsiwn dda am fuddsoddi eich cronfa pensiwn. Maent yn cynnwys cronfeydd bond, cronfeydd incwm a chronfeydd aml-asedau.

Gallech ddewis buddsoddi mewn bondiau llywodraeth neu gwmni unigol, neu gyfranddaliadau cwmni sy'n talu ar ei ganfed yn hytrach na chronfeydd, ond gall cronfa rhoi ystod ehangach o fuddsoddiadau i chi.

Un budd o fuddsoddi mewn cronfeydd yw eu bod yn dal buddsoddiadau â llawer o wahanol gwmnïau. Gall hyn helpu i leddfu'r cynnydd a'r anfanteision ym mhris cyfranddaliadau ac incwm, gan roi mwy o sicrwydd i chi o'i gymharu â dal buddsoddiadau unigol eich hun.

Mae cronfa hefyd yn derbyn gofal gan reolwr proffesiynol a fydd yn adolygu ac yn gwneud newidiadau i'w daliadau o bryd i'w gilydd.

Gellir defnyddio unrhyw incwm y mae'r cronfeydd yn ei dalu i helpu i dalu unrhyw incwm rheolaidd rydych wedi'i sefydlu, neu gellid ychwanegu at eich cronfa arian parod. Efallai y bydd y math hwn o gronfa hefyd yn parhau i dalu incwm i chi hyd yn oed os yw marchnadoedd yn gostwng. Mae hyn yn golygu efallai y gallwch ychwanegu at eich incwm neu gronfa arian parod, a gallai eich helpu i osgoi gorfod gwerthu unrhyw un o'ch buddsoddiadau incwm neu fuddsoddiadau twf. Mae hyn yn helpu i ddiogelu gwerth eich cronfa bensiwn dros y tymor hir. 

Er mwyn i'ch cronfa bensiwn bara am amser hir (20 mlynedd neu fwy), byddwch yn gyffredinol am barhau i geisio ei gael i dyfu. Gall cadw rhywfaint o'ch cronfa bensiwn wedi'i fuddsoddi mewn buddsoddiadau twf – fel cronfeydd sy'n buddsoddi mewn cyfranddaliadau cwmni – eich helpu i dyfu eich cronfa bensiwn, gan helpu'ch cynilion i gadw i fyny â chwyddiant.

Fodd bynnag, mae risg ynghlwm a bydd gwerth cyfranddaliadau yn cynyddu ac yn gostwng.

Os bydd gwerth eich buddsoddiadau'n gostwng, gall fod amser o hyd iddynt adfer, er nid yw hyn wedi'i warantu, ac efallai na fyddwch yn cael yn ôl yr hyn a fuddsoddwyd gennych. 

Dylech fonitro'r buddsoddiadau yn eich cronfa bensiwn yn rheolaidd, o leiaf unwaith y flwyddyn, i weld sut maent yn perfformio. Po amlaf y byddwch yn eu hadolygu, po mwyaf y siawns sydd gennych o sylwi ar unrhyw arwyddion rhybudd cynnar o drafferth bosibl o'ch blaen.

Ymhlith y pethau i gadw golwg arnyn nhw mae:

• gwerth eich pensiwn a'ch buddsoddiadau
• y swm rydych yn ei dynnu allan (efallai yr hoffech ei addasu i fyny neu i lawr yn dibynnu ar sut mae gwerth eich pensiwn wedi newid ers i chi ei adolygu ddiwethaf)
• eich anghenion incwm
• eich agwedd at risg a'ch gallu i ymdopi ag unrhyw golledion.

Os bu newid i unrhyw un o'r uchod, efallai yr hoffech ystyried:

• cynyddu neu gostwng y symiau rydych yn eu codi yn dibynnu ar sut mae gwerth eich pensiwn wedi newid ers i chi ei adolygu ddiwethaf
• ai buddsoddi'ch cronfa bensiwn yw'r peth iawn i chi o hyd
• a oes angen newid y buddsoddiadau rydych wedi'u dewis
• a allai fod yn ddefnyddiol cael ymgynghorydd ariannol i adolygu popeth i chi.

Os oes gennych ymgynghorydd ariannol, gallant gadw llygad barcud ar eich buddsoddiadau. Byddant yn egluro i chi sut y byddant yn rheoli hyn yn ogystal â chytuno â chi pa mor aml y byddant yn adolygu eich cynllun ymddeol cyffredinol i sicrhau ei fod yn dal i ddiwallu'ch anghenion.