Os yw eich landlord yn cynyddu eich rhent, rydych yn poeni am fynd i ôl-ddyledion rhent neu os yw'ch landlord yn gwerthu ac mae angen i chi ddod o hyd i rywle newydd, mae'r canllaw hwn yn eich helpu i ddod o hyd i gymorth i dalu'r costau.
Cael help i dalu eich rhent
Help os yw eich rhent yn cynyddu
Darganfyddwch am eich hawliau a'ch cyfrifoldebau fel tenant os yw eich landlord yn cynyddu eich rhent, sut i herio neu leihau codiadau rhent a chael help ychwanegol i dalu eich rhent.
Dilynwch y camau hyn i weithio allan beth sydd angen i chi ei wneud
Gwiriwch eich cytundeb tenantiaeth
Rhaid i landlordiaid ddilyn rhai rheolau os ydynt am gynyddu rhent. Mae'r rheolau sy'n ymwneud â chynnydd rhent yn dibynnu ar:
- faint yw'r cynnydd rhent
- os ydych yn byw yng Nghymru, Lloegr, Gogledd Iwerddon neu'r Alban
- os ydych mewn tenantiaeth cyfnod penodol neu gontract treigl.
Dylai eich cytundeb tenantiaeth gynnwys sut a phryd y bydd y rhent yn cael ei adolygu. Mae'n bwysig darllen trwy eich cytundeb tenantiaeth a gwirio pa fath o denantiaeth sydd gennych.
Ar Gyngor ar Bopeth gwiriwch am wybodaeth ar:
- A all eich landlord cynyddu rhent os ydych yn byw yn LloegrYn agor mewn ffenestr newydd
- Cynyddiadau rhent os ydych yn byw yn Yr AlbanYn agor mewn ffenestr newydd
- Cynyddiadau rhent os ydych yn byw yng NghymruYn agor mewn ffenestr newydd neu,
- Cynyddiadau rhent yng Ngogledd IwerddonYn agor mewn ffenestr newydd ar Housing Rights.
Siaradwch â'ch landlord
Pan fydd eich landlord yn rhoi rhybudd i chi bod eich rhent yn cynyddu, gallwch geisio siarad â nhw i wneud y cynnydd yn fwy fforddiadwy.
Efallai y byddant yn barod i gyfaddawdu i'ch cadwfel tenant. Er enghraifft, pe byddent yn gofyn am gynyddu eich rhent o £100 y mis, gallech gwrdd yn y canol a chytuno ar gynnydd o £50. Mae'n werth edrych ar eiddo tebyg gerllaw i weld beth yw rhent 'cyfradd y farchnad', os ydych yn meddwl bod yr hyn maent yn gofyn amdano yn annheg.
Yn yr Alban, gallwch herio cynydd mewn rhent os ydych yn meddwl ei fod yn rhy uchel. Mae arweiniad pellach am eich hawliau tai ar Shelter ScotlandYn agor mewn ffenestr newydd
Os na fydd eich landlord yn dod i gytundeb â chi a'ch bod yn credu bod y cynnydd yn annheg, efallai y byddwch yn dewis mynd â'r cynnydd rhent i dribiwnlys.
Darganfyddwch fwy ar Gyngor ar Bopeth am herio cynyddiadau rhent os ydych yn byw yn LloegrYn agor mewn ffenestr newydd, neu am gynyddiadau rhent os ydych yn byw yng NghymruYn agor mewn ffenestr newydd
Gwnewch gyllideb
Bydd angen i chi edrych yn fanwl ar gyllideb eich cartref i weithio allan lle gallwch dorri'n ôl i weld a allwch ymdopi â’r cynnydd.
Mae ein Hadran byw ar incwm gwasgedig yn llawn awgrymiadau i'ch helpu i ddod o hyd i ffyrdd o leihau biliau cartref a chostau byw eraill, yn ogystal â sut y gallwch roi hwb i'ch incwm.
Defnyddiwch ein Cynllunydd Cyllideb i'ch helpu i gael gwell trosolwg o'ch gwariant, fel y gallwch weld ble y gallech wneud arbedion
Darganfyddwch fudd-daliadau i'ch helpu i dalu eich rhent
Darganfyddwch fudd-daliadau i'ch helpu i dalu eich rhent
Os ydych yn cael trafferth talu'ch rhent, mae pethau y gallwch eu gwneud i gael help.
Dilynwch y camau hyn i weithio allan beth sydd angen i chi ei wneud
Gwnewch wiriad budd-daliadau
Os yw'r cynnydd mewn costau byw yn gwasgu cyllid eich cartref, mae'n werth gwirio pa fudd-daliadau y gallwch eu cael i helpu gyda chostau tai. Efallai y gallwch gael arian ychwanegol i'ch helpu i dalu'ch rhent
Mae ein Cyfrifiannell Budd-daliadau ond yn cymryd ychydig funudau i'w gwblhau
Gwnewch gais am Daliad Tai Dewisol
Os ydych eisoes yn cael budd-daliadau ond nad yw eich rhent yn cael ei gwmpasu gan yr hyn a gewch, efallai y byddwch yn gymwys i gael Taliadau Tai Dewisol gan eich cyngor lleol.
Bydd yr hyn a gewch yn dibynnu ar eich amgylchiadau. Gellir hawlio'r taliadau hyn am nifer o fisoedd ac nid oes angen eu had-dalu.
Gwiriwch a ydych yn gymwys am grantiau neu gyllid
Os ydych ar incwm isel iawn, efallai y gallwch gael arian ychwanegol gan elusennau a sefydliadau lleol, na fydd yn rhaid i chi ei dalu'n ôl
Gallwch ddefnyddio Chwiliwr Grantiau Turn2UsYn agor mewn ffenestr newydd i ddod o hyd i gyllid nad oes angen ei dalu'n ôl
Gwnewch cais i’r Gronfa Gymorth i Aelwydydd
Gall cynghorau lleol hefyd ddarparu cymorth gyda'r Gronfa Gymorth i Aelwydydd. Yn dibynnu ar eich sefyllfa, gall y Gronfa Gymorth i Aelwydydd eich helpu i gael:
- hanfodion i gadw'n gynnes ac yn lân
- offer fel oergelloedd, rhewgelloedd, poptai neu bopty araf
- mesurau effeithlonrwydd ynni neu osod inswleiddio
- eich biliau band eang neu ffôn wedi'u cynnwys
- costau cludiant hanfodol, fel trwsio ceir neu dalu am betrol
- talebau bwyd ar gyfer theuluoedd yn ystod gwyliau'r ysgol.
Darganfyddwch help os oes gennych ôl-ddyledion rhent
Help os oes gennych ôl-ddyledion rhent
Os ydych wedi methu taliad rhent neu wedi cwympo ar ei hôl hi gyda thaliadau, mae'n bwysig gweithredu'n gyflym.
Dilynwch y camau hyn i weithio allan beth sydd angen i chi ei wneud
Gwiriwch faint o rent sy'n ddyledus gennych
Gwnewch yn siŵr bod y rhent y mae eich landlord yn dweud bod arnoch yn y swm cywir. Edrychwch ar eich:
- cyfriflenni banc, neu
- derbynebau.
Os ydych yn cael unrhyw fudd-daliadau a delir yn uniongyrchol i'ch landlord, gwiriwch gyda'ch cyngor lleol i ddarganfod faint sydd wedi cael ei dalu i’ch landlordYn agor mewn ffenestr newydd
Os ydych wedi cadw cofnod o'ch holl daliadau rhent, gwnewch yn siŵr eu bod yn dod i’r swm cywir. Os nad ydych wedi cadw cofnod, gofynnwch i'ch landlord am ddatganiad o faint o rent rydych wedi'i dalu.
Siaradwch â'ch landlord
Os ydych ar ei hôl hi gyda’ch rhent, nid yw o reidrwydd yn golygu y cewch eich troi allan. Siaradwch â'ch landlord i:
- esbonio eich sefyllfa
- dweud beth rydychyn ei wneud i fynd i'r afael â'r broblem
- awgrymu dyddiad newydd i dalu'ch rhent sy'n weddill neu gynllun ad-dalu
- cael unrhyw gytundeb wedi'i gadarnhau yn ysgrifenedig.
Os ydych yn byw mewn tai cymdeithasol neu'n denant cymdeithas dai, gall eich swyddog tenantiaeth helpu i reoli taliadau, cyllidebu a gwirio eich bod yn cael popeth y mae gennych hawl iddo. Os yw talu eich rhent yn debygol o fod yn broblem hirdymor, efallai y cewch gynnig eiddo llai i helpu i wneud eich rhent misol yn fwy fforddiadwy yn y dyfodol.
Darganfyddwch beth i'w wneud os ydych yn cael problemau wrth dalu eich rhent yn ein canllaw Help gydag ôl-ddyledion rhent a phroblemau gyda thalu eich rhent
Darganfyddwch eich Gwasanaeth Cyngor Atal Colli Tai agosaf
Os ydych yn byw yng Nghymru neu Loegr, gall y Gwasanaeth Cynghori Atal Colli Tai helpu os ydych mewn perygl o gael eich troi allan o eiddo rhent.
Mae hyn yn golygu bod gennych hawl i gael cyngor a chynrychiolaeth gyfreithiol am ddim yn y llys o'r eiliad y byddwch yn derbyn hysbysiad ysgrifenedig gan eich landlord.
Bydd arbenigwr tai a ariennir gan y llywodraeth yn gweithio gyda chi i ddod o hyd i atebion. Efallai y byddant yn gallu rhoi cyngor cyfreithiol am ddim i chi ar:
- troi allan anghyfreithlon
- diffyg atgyweirio a phroblemau eraill gydag amodau tai
- ôl-ddyledion rhent
- taliadau budd-daliadau lles
- dyled.
Gallwch ddod o hyd i'ch darparwr Gwasanaeth Cyngor Atal Colli Tai agosaf drwy deipio eich cod postYn agor mewn ffenestr newydd a ticio'r blwch 'Gwasanaeth Cyngor Atal Colli Tai' yn GOV.UK
Cael cyngor ar ddyledion
Os ydych ar ei hôl hi gyda’ch rhent, efallai y bydd biliau eraill rydych hefyd yn cael trafferth gyda hwy.
Gall ymgynghorydd dyledion eich helpu i wneud synnwyr o'r hyn sy'n ddyledus gennych a mynd trwy'ch opsiynau gyda chi'n gyfrinachol.
Mae cyngor ar ddyledion yn rhad ac am ddim a gall eich helpu i reoli eich ad-daliadau a siarad â'ch credydwyr.
Ydych chi wedi methu mwy nag un taliad? Defnyddiwch ein Lleolydd Cyngor ar Ddyled i ddod o hyd i ymgynghorydd
Darganfyddwch beth i'w wneud os oes rhaid i chi symud
Beth i'w wneud os oes rhaid i chi symud
Darganfyddwch eich hawliau am gael eich blaendal yn ôl a chael help i ddod o hyd i rywle arall i fyw. Mae yna hefyd cyngor os ydych yn poeni am ddod yn ddigartref.
Dilynwch y camau hyn i weithio allan beth sydd angen i chi ei wneud
Gwnewch yn siŵr eich bod yn cael eich blaendal yn ôl
Pan fydd eich tenantiaeth wedi dod i ben, dylech gael eich blaendal yn ôl oni bai eich bod wedi difrodi'r eiddo, neu os oes arnoch chi ddyled i'ch landlord.
Gofynnwch i'ch landlord pryd maent yn bwriadu dychwelyd eich blaendal.
Mae'n syniad da tynnu lluniau o gyflwr yr eiddo cyn i chi adael rhag ofn bod anghytundeb ynghylch faint o flaendal y dylech ei gael yn ôl.
Mae gan Gyngor ar Bopeth fwy o wybodaeth am sut i gael eich blaendal yn ôlYn agor mewn ffenestr newydd a beth i'w wneud os na fydd eich landlord yn ei dalu'n ôl i chi
Gwiriwch eich bod yn gallu cael arian ychwanegol
Os ydych angen help i gael blaendal i ddod o hyd i rywle i fyw, gallwch wneud cais am Daliad Tai Dewisol gan eich cyngor lleolYn agor mewn ffenestr newy Mae'r taliadau hyn yn benodol ar gyfer costau tai ac nid oes rhaid i chi eu talu’n ôl.
Os ydych eisoes yn cael budd-daliadau, gan gynnwys Credyd Cynhwysol a budd-daliadau eraill sy'n seiliedig ar brawf modd, gallwch wneud cais am Daliad Cyllidebu Ymlaen Llaw neu Fenthyciad Trefnu i helpu gyda'ch blaendal. Mae'r rhain yn ddi-log ac mae ad-daliadau yn cael eu cymryd allan o'ch budd-daliadau.
Darganfyddwch sut mae'n gweithio, os ydych yn gymwys, a sut i wneud cais yn ein canllaw Benthyciadau Trefnu a Thaliadau Cyllidebu Ymlaen Llaw
Cael help i ddod o hyd i rywle i fyw
Os na allwch ddod o hyd i lety sy'n addas i chi neu'ch teulu, efallai y bydd eich cyngor lleol yn gallu helpu. Darganfyddwch fwy am gael cartref cyngor yn Cyngor ar BopethYn agor mewn ffenestr newydd
Os ydych am rentu'n breifat, efallai y gallwch arbed arian os ydych yn rhentu'n uniongyrchol gan landlord yn hytrach na thrwy asiant gosod.
Os oes eiddo rhent y gallwch fforddio ac eisiau gwneud cais amdano ond na allwch oherwydd bod yr hysbyseb yn nodi na fyddant yn derbyn pobl sy'n cael budd-daliadau, mae hyn yn wahaniaethu ar sail tai.
Os ydych yn poeni am ddod yn ddigartref
Cysylltwch â'ch cyngor lleol i:
- wirio a allwch gael tai brys gan eich cyngor lleol.
- gofyn am fanylion cyswllt hosteli, llochesi nos, llochesi a gwely a brecwast.
Mae gan Shelter rai canllawiau am yr hyn y gall y cyngor ei wneud yng NghymruYn agor mewn ffenestr newydd, LloegrYn agor mewn ffenestr newydd ar AlbanYn agor mewn ffenestr newydd a gallwch ddarganfod cymorth os ydych yn byw yng Ngogledd Iwerddon ar Housing RightsYn agor mewn ffenestr newydd
Mae gan Gyngor ar Bopeth wybodaeth am wneud cais am gymorth digartrefeddYn agor mewn ffenestr newydd a phwy all gael cefnogaeth
Gwiriwch eich hawliau os ydych yn cael eich troi allan
Mae pethau y mae'n rhaid i'ch landlord eu gwneud i gyflwyno rhybudd ffurfiol. Mae'n rhaid iddynt:
- rhoi hysbysiad adran 21 neu adran 8 i chi
- cael gorchymyn meddiant gan y llys os nad ydych wedi gadael erbyn y dyddiad ar yr hysbysiad adran 21 neu adran 8
- gwneud cais i'r llys am warant meddiant os nad ydych wedi gadael erbyn y dyddiad ar y gorchymyn meddiant.
Fel arfer mae'n cymryd ychydig fisoedd o gael eich hysbysiad a gorfod symud allan. Mae'r llinell amser yn dibynnu ar ba fath o rybudd rydych yn ei dderbyn.
Os yw'ch landlord yn ceisio meddiant, efallai y byddant yn hapus i'ch rhyddhau o'ch tenantiaeth cyn i'ch contract ganiatáu os byddwch yn dod o hyd i rywle arall i fyw.
Os ydych yn credu y gallai eich troi allan fod yn anghyfreithlon, mae ffyrdd o'i herio. Darganfyddwch sut y gallwch wneud hyn trwy ymweld â Shelter CymruYn agor mewn ffenestr newydd, Shelter Lloegr neu Shelter yr Alban ac ar Housing Rights ar gyfer Gogledd Iwerddon
Ydych chi wedi methu taliad?
Os felly, nawr yw'r amser i gael cyngor ar ddyledion
-
Mae'n rhad ac am ddim ac yn gyfrinachol
-
Mae’n rhoi gwell ffyrdd i chi reoli eich dyledion a'ch arian
-
Mae’n sicrhau eich bod yn hawlio'r holl fudd-daliadau a hawliadau cywir