Adolygiad Pensiwn i’r Hunangyflogedig

Mae bod yn hunangyflogedig yn golygu mai chi sy'n gyfrifol am lwyddiant eich busnes. Efallai bod pethau ochr pensiynau wedi llithro trwy'r rhwyd. Wedi'r cyfan, gall fod yn gymhleth ar brydiau.

Ond bydd ein hapwyntiad Adolygiad Pensiwn Canol Oes yn rhoi arweiniad diduedd ac annibynnol i chi a all wneud pensiynau yn llawer haws i'w rheoli.

Mae ein gwasanaeth yn rhoi cyfle i chi drafod eich sefyllfa gydag un o'n harbenigwyr pensiwn. Byddant yn helpu i'ch tywys trwy'ch opsiynau. 

Bydd yr apwyntiad yn ymdrin ac yn egluro:

• yr opsiynau pensiwn sydd ar gael i chi
• yr hyn y bydd angen i chi feddwl amdano a'r pethau y bydd angen i chi eu gofyn
• pedwar prif faes: gwaith, iechyd, teulu ac arian; gallwch gael syniad o'r math o bethau a gwmpesir isod
• eich camau nesaf, gyda gwybodaeth am sefydliadau defnyddiol, pe bai eu hangen arnoch.

Efallai mai eich busnes ei hun yw eich cynllun ymddeol a bydd yn darparu digon o arian (swm cyfalaf) neu incwm ar ôl ymddeol.

Ond efallai hefyd fod gwerth eich busnes yn gostwng yn sylweddol yn dilyn eich ymddeoliad. Felly, efallai hoffech ofyn i'ch hun: a oes gennych strategaeth ymadael o'ch busnes? Neu efallai a ddaw'r amser pan fyddech yn elwa o ddysgu sgiliau newydd?

Dyma rai pwyntiau cychwyn i feddwl amdanynt. 

Trwy dalu i mewn i bensiwn, gallwch dderbyn rhyddhad treth incwm ar y gyfradd sylfaenol, uwch a hyd yn oed ychwanegol yn dibynnu ar eich incwm.

O'i gymharu â thalu cyflog, nid ydych chi chwaith yn talu Yswiriant Gwladol ar gyfraniadau pensiwn naill ai i chi'ch hun nac i staff.

Os yw'ch busnes yn gwmni, mae cyfraniadau pensiwn cyflogwr (y rhai a delir o'r busnes i staff, gan gynnwys cyfarwyddwyr) hefyd yn ddidynadwy at ddibenion treth gorfforaeth.

Os ydych yn teimlo efallai na fydd eich busnes yn gallu ymrwymo i gyfraniad pensiwn rheolaidd, bydd llawer o ddarparwyr yn caniatáu i chi dalu cyfraniadau pan fyddwch eisiau gwneud hynny.

O 55 oed (yn codi i 57 o 2028) bydd llawer o ddarparwyr hefyd yn caniatáu i chi ddechrau cymryd arian o'ch pensiwn yn hyblyg – gan gynnwys hyd at chwarter (25%) fel swm lwmp di-dreth - a allai eich helpu i symud i ymddeoliad yn raddol.

Gall gwahanol fathau o bensiwn fod â nodweddion gwahanol. Gall Pensiwn Personol Hunan-fuddsoddedig (SIPP) ddal eiddo masnachol. Gall Cynllun Hunan-Weinyddedig Bach (SSAS) hefyd ddal eiddo masnachol a gall wneud benthyciadau yn ôl i'r busnes. Os ydych yn hoffi sut mae’r opsiynau hyn yn swnio, efallai hoffech siarad ag ymgynghorydd ariannol.

Hyd yn oed os ydych yn ffit ac yn iach nawr, gallai hyn newid yn y dyfodol. Mae'n werth gofyn i chi'ch hun sut beth yw eich ffordd o fyw ac a oes angen i chi wneud newidiadau.

Mae'n werth sicrhau hefyd bod gennych gynlluniau ar waith ar gyfer eich teulu a'ch busnes os bydd rhywbeth yn digwydd i chi yn ddirybudd.

Mae bod yn hunangyflogedig yn golygu, yn wahanol i'r rhai sy'n gyflogedig, nad oes tâl salwch na chyflogaeth pan na allwch weithio. Trwy gael cronfa diwrnod glawog a rhai mathau o yswiriant (er enghraifft, diogelu incwm a salwch critigol), gallwch helpu i ddiogelu eich hun a'ch teulu.

Yn aml gellir cymryd pensiynau yn gynnar ar sail afiechyd. Gall hyn weithio mewn gwahanol ffyrdd ar gyfer gwahanol fathau o gynllun, felly mae'n well gwirio â'ch darparwr beth yw eu gweithdrefn a ffonio ein llinell gymorth os ydych yn teimlo byddech yn elwa o sgwrs ag arbenigwr diduedd.

Pe bai'r gwaethaf yn digwydd, gall cynlluniau pensiwn ddarparu buddion i unrhyw ddibynyddion ar eich marwolaeth, ac os bydd marwolaeth cyn 75 oed, gellir talu unrhyw arian fel arfer yn ddi-dreth.

Os bydd amgylchiadau eich teulu'n newid, gall fod yn amser da i adolygu'ch cyllid i weld a ydynt yn cyd-fynd yn dda â'ch sefyllfa newydd.

Mae cyllid yn golygu eich pensiynau hefyd, felly peidiwch â'u hanwybyddu. Mae hefyd yn werth gwirio eich bod ar y trywydd iawn â'ch cynlluniau ymddeol a deall beth mae unrhyw newidiadau yn ei olygu i chi a'ch cynilion.

Gall priodi neu ymuno â phartneriaeth sifil newid yn ddramatig faint o incwm sy'n dod i'ch cartref a'r ffordd y mae'r incwm yn cael ei wario. Er enghriafft, efallai bod eich priod/partner sifil yn gyflogedig tra'ch bod chi'n hunangyflogedig, a allai ddarparu cyfleoedd i chi wneud cynilion fel cwpl.

Bydd cael plant hefyd yn newid gwariant eich cartref a gallai effeithio ar incwm eich cartref os ydych chi neu’ch partner neu chi’ch dau yn lleihau oriau i ysgwyddo cyfrifoldebau gofalu am blant. Mae eich nodau ariannol hefyd yn debygol o newid wrth i chi feddwl am ddyfodol i'ch teulu.

Gall perthnasoedd newid hefyd. Gall pobl wahanu neu gael ysgariad neu diddymiad. Nid yw llawer o bobl yn ymwybodol y bydd eu trefniadau pensiwn yn cael eu cynnwys mewn unrhyw setliad ariannol ysgariad ac, yn dibynnu ar yr opsiwn y maent yn dewis rhannu eu hasedau, y gallai fod goblygiadau os ydyn nhw'n n ail-briodi yn y dyfodol.

Meddyliwch am osod nodau incwm am nawr ac ar ôl ymddeol. Gall y rhain weithredu fel prif flociau adeiladu eich cynllun ariannol.

Pensiwn y Wladwriaeth Newydd llawn yw £203.85 yr wythnos (£10,600.20 y flwyddyn) yn y flwyddyn dreth 2023/24 yn seiliedig ar 35 mlynedd o Gyfraniadau Yswiriant Gwladol. Mae'n incwm gwarantedig am oes sy'n codi bob blwyddyn â chwyddiant.

Cam cyntaf gwych i ddechrau cynllunio ymddeol yw sicrhau eich bod yn gwybod ble mae'ch holl bensiynau a beth yw eu gwerth.

Gall gosod nod incwm ymddeol – gan ystyried Pensiwn y Wladwriaeth, unrhyw bensiynau personol neu weithle rydych wedi'u cronni yn ogystal ag unrhyw gynilion, buddsoddiadau ac asedau eraill, eich helpu i weld pa mor agos ydych.

Gall mynd i’r afael ag unrhyw ddyledion a sefydlu cronfa diwrnod glawog wneud unrhyw gyfnodau tawelach ar gyfer eich busnes yn haws eu rheoli.

Os gwnewch gyfraniadau mewn capasiti personol, mae pensiynau'n darparu rhyddhad treth i hybu'ch cynilion. Pan dalwch £80 o'ch cyfrif banc, gall eich darparwr hawlio £20 gan Gyllid a Thollau EM i roi £100 i chi yn eich pensiwn.

Os ydych yn drethdalwr cyfradd uwch neu os oes gennych eich cwmni eich hun, gallai talu cyfraniad pensiwn hefyd leihau eich bil treth.

O 55 oed (57 o 2028), fel arfer gallwch ddechrau cymryd arian o unrhyw bensiynau rydych wedi'u sefydlu eich hun. Mae hyn yn cynnwys gallu cymryd hyd at chwarter (25%) o'ch pensiwn fel lwmp swm o arian di-dreth a'r hyblygrwydd i gymryd lwmp swm neu incwm pellach sy'n drethadwy os a phryd y mae angen i chi wneud hynny.  Gallai hyn eich helpu i ychwanegu at eich incwm neu ganiatáu i chi ddechrau cwtogi ar eich gwaith ychydig a symud yn raddol i’ch ymddeoliad.