Deall eich slip cyflog

Mae gan bob cyflogai a gweithiwr hawl i gael slip cyflog unigol, manwl ac ysgrifenedig – pan mae’r taliad yn cael ei wneud neu cyn hynny.

Nid oes angen i’r slip cyflog fod ar bapur – gellir ei anfon atoch ar e-bost neu fod ar gael ar y we.

Mae’r hawl i gael slip cyflog ar gael i staff achlysurol yn ogystal â chyflogeion. Nid yw’n berthnasol i gontractwyr annibynnol na phobl sy’n gweithio ar eu liwt eu hunain.

Dangosir eich enw a’ch cyfeiriad cartref weithiau.

Mae rhai cwmnïau yn defnyddio rhifau cyflogres i adnabod unigolion ar y gyflogres.

Fel rheol mae’r dyddiad y bydd eich tâl yn cyrraedd eich banc yn cael ei ddangos.

Mae’r rhif hwn yn cynnwys y cyfnod treth ar gyfer y slip cyflog hwnnw. Er enghraifft os ydych yn cael eich talu yn fisol, 01 = Ebrill a 12 = Mawrth.

Bydd eich cod treth yn cael ei anfon atoch gan Gyllid a Thollau EM (HMRC).

Dyma’r cod sy’n dweud wrth eich cyflogwr faint o gyflog di-dreth y dylech ei gael cyn i dreth ddechrau cael ei didynnu o’r gweddill. Os yw’r cod yn anghywir, gallech orfod talu gormod neu rhy ychydig o dreth. Felly mae’n bwysig i wirio hyn yn erbyn hysbysiad eich cod treth.

Mae mwy am godau treth, a pham ei bod yn bwysig eu gwirio, yn nes ymlaen yn y canllaw hwn

Mae rhaid i chi gael rhif Yswiriant Gwladol i weithio yn y DU.

Bydd gennych yr un rhif YG trwy gydol eich bywyd – hyd yn oed os byddwch yn newid eich enw.

Dyma eich rhif personol ar gyfer y system nawdd cymdeithasol gyfan. Mae’n cael ei ddefnyddio i sicrhau bod eich holl gyfraniadau yn cael eu cofnodi’n gywir, ac mae’n rhoi cymorth i sefydlu eich hawl am fudd-daliadau’r wladwriaeth – fel pensiwn.

Bydd hyn yn dangos faint rydych wedi ei ennill mewn cyflog cyn i unrhyw ddidyniadau gael eu gwneud.

Gall ddangos hefyd sut cafodd eich tâl ei gyfrifo, Er enghraifft eich cyfradd fesul awr a’r nifer o oriau a weithiwyd.

Gallai ddangos hefyd unrhyw daliadau ychwanegol rydych wedi eu hennill ar ben eich tâl sylfaenol megis bonysau, comisiwn 

Gall eich cyflogwr dalu unrhyw dreuliau sy’n ddyledus i chi drwy’r gyflogres.

Bydd rhai cyflogwyr yn rhestru pob taliad treuliau yn unigol ar y slip cyflog. Bydd eraill yn creu cyfanswm llawn a’i ddangos fel cyfanswm i’w drethu neu ddi-dreth.

Mae rhaid i’ch slip cyflog ddangos cyfanswm y didyniadau amrywiol, fel treth ac Yswiriant Gwladol.

Os ydych yn talu tuag at bensiwn y gweithle a gafodd ei sefydlu gan eich cwmni neu a alluogodd i chi gael mynediad ato, bydd y cyfanswm rydych yn ei gyfrannu yn cael ei ddangos.

Os yw eich cyflogwr yn cyfrannu hefyd, gall hyn gael ei ddangos hefyd.

Os ydych yn gwneud ad-daliadau ar fenthyciad myfyriwr, bydd hyn yn cael ei ddangos ar eich slip cyflog.

Os ydych yn gyflogai, byddwch yn dechrau gwneud ad-daliadau benthyciad myfyriwr fel arfer o fis Ebrill yn dilyn eich dyddiad graddio neu ddyddiad gadael y cwrs. Bydd HMRC yn dweud wrth eich cyflogwr sut i gyfrifo a thynnu’r swm cywir.

Mae’r Cwmni Benthyciadau Myfyrwyr yn cael gwybod unwaith y flwyddyn gan HMRC beth sydd wedi cael ei ad-dalu. Felly, mae’n beth call cadw eich slipiau cyflog a’ch P60 fel cofnod o’r ad-daliadau a wnaed rhag i chi gael problemau.

Mae rhai cyflogwyr yn rhoi cyfansymiau parhaus o dreth a gostyngiadau ar eich slip cyflog. Mae’r rhain yn ddefnyddiol iawn ar gyfer cadw trefn ar eich ad-daliadau benthyciad myfyriwr.

Gall llys orchymyn didyniadau yn uniongyrchol o’ch cyflog. Er enghraifft dirwyon heb eu talu neu ad-daliadau dyled i’w trosglwyddo i’ch credydwyr.

Gall y Gwasanaeth Cynhaliaeth Plant wneud cais am Orchymyn Gostyngiadau o Enillion (DEOau) ar gyfer cynhaliaeth plentyn.

Os gwneir y gorchmynion hyn ar gyfer didyniadau, gall y cyflogwr gymryd £1 ychwanegol fel ffi weinyddol os ydynt yn dymuno gwneud hynny.

Dim ond os bydd didyniad neu ddidyniad rhannol wedi ei wneud y gall y ffi hon gael ei gosod.

Mae cyflogwyr yn aml yn anwybyddu’r ffi, ond pan fydd yn cael ei didynnu, bydd rhaid ei dangos ar wahân ar y slip cyflog â disgrifiad.

Bydd yr hyn a ddangosir ar eich slip cyflog yn dibynnu ar pa mor hir y buoch yn sâl a pholisi salwch eich cwmni.

Mae gan eich cyflogwr gyfrifoldeb i dalu Tâl Salwch Statudol (SSP) os ydych yn absennol o’ch gwaith oherwydd salwch am bedwar diwrnod neu fwy â’i gilydd, a’ch bod yn bodloni rhai amodau.

Mae SSP yn cael ei drin fel y tâl neu’r cyflog y mae’n ei ddisodli. Felly bydd didyniadau yn cael eu gwneud mewn perthynas â threth, Yswiriant Gwladol a benthyciadau myfyrwyr, ac ati.

Yn eich cytundeb gallech hefyd fod yn gymwys i hawlio tâl salwch galwedigaethol.

Bydd hwn yn cael ei ddangos fel arfer fel ffigwr ar wahân – mae unrhyw SSP yn debygol o gael ei ddidynnu o’r tâl salwch galwedigaethol.

A ydych yn fam sydd i ffwrdd o’ch gwaith oherwydd eich bod wedi cael babi ac rydych yn cael Tâl Mamolaeth Statudol? Dangosir hwn ar eich slip cyflog.

Gallech fod yn cael tâl mamolaeth hefyd, sydd fel arfer wedi ei ddangos ar wahân.

Os yw rhieni yn dewis rhannu amser i ffwrdd, ac yn cymryd Absenoldeb Rhiant a Rennir, efallai y byddant yn derbyn Tâl Rhiant a Rennir. 

Os yw plentyn wedi ei fabwysiadu, bydd Tâl Mabwysiadu Statudol yn cael ei dalu i’r rhiant newydd sydd yn aros yn y cartref am gyfnod wedi’r mabwysiad. Os yw cwpl yn mabwysiadu ar y cyd, gall y partner arall fod yn gymwys am Tâl Tadolaeth Statudol Ychwanegol.

Eto, mae rhaid i chi fodloni rhai amodau i allu bod yn gymwys ar gyfer y taliadau hyn. Maent i gyd yn cael eu trin yn yr un modd ag enillion cyffredin ar gyfer treth ac Yswiriant Gwladol.

A ydych yn cael yswiriant iechyd trwy eich gweithle neu oes gennych gar cwmni? Yna, rhestrir y rhain ar eich slip cyflog a gallant effeithio ar eich cod treth a’ch Yswiriant Gwladol.

Gall ad-daliad benthyciadau tocynnau tymor, benthyciadau cynllun beicio i’r gwaith a rhoddion elusennol hefyd (gan ddefnyddio’r cynllun rhoi wrth i chi ennill) gael eu dangos hefyd.

Os ydych wedi tanysgrifo ar gyfer un o’r rhain, dylai ddangos ar eich slip cyflog.

Dylid dangos unrhyw ddidyniadau eraill, megis tanysgrifiadau undeb llafur.

Bydd gan rai slipiau cyflog adran sydd yn dangos faint rydych wedi cael eich talu hyd yma yn y flwyddyn ariannol hon (o Ebrill 6 i Ebrill 5).

Gall hefyd ddangos cyfansymiau rydych wedi eu talu mewn treth, Yswiriant Gwladol, benthyciadau myfyriwr a phensiynau hefyd.

I nifer o bobl, y ffigwr pwysicaf ar eu slip cyflog yw’r tâl net.

Felly, beth yw tâl net. Dyma’r swm a gewch wedi i’r holl ddidyniadau gael eu tynnu. Dylech wirio hyn yn erbyn eich cyfriflen banc i sicrhau bod yr hyn sydd wedi ei dalu i mewn yr un fath.

Mae rhai cyflogwyr yn defnyddio lle ar y slip cyflog ar gyfer negeseuon pwysig. Gall hyn roi gwybodaeth ychwanegol i chi ynglŷn â’ch tâl neu wybodaeth arall mae’n dymuno ei rhannu.

Mae faint o dreth rydych yn ei thalu yn dibynnu ar:

• faint o incwm sydd gennych
• faint o dreth rydych eisoes wedi'i thalu yn ystod y flwyddyn
• eich Lwfans Personol.

Mae gan wahanol bobl godau treth gwahanol, yn dibynnu ar eu hamgylchiadau.

Bob blwyddyn, mae Cyllid a Thollau EM yn anfon Rhybudd Codio. Mae hyn yn dweud wrthych beth yw eich cod treth a faint o dreth rydych wedi'i thalu.

Gallwch hefyd ddod o hyd i’ch cod treth ar eich slip cyflog. Mae fel arfer wedi ei wneud o ychydig rifau a llythyren.

Fel rheol, eich cod treth yw'r swm y gallwch ei ennill heb dalu treth, wedi'i rannu â 10, â llythyren wedi'i ychwanegu.

Er enghraifft:

Cod treth: 1257L

Daw 1257 yn £ 12,570 a enillir cyn treth.

Mae hyn yn golygu nad ydych yn cael eich lwfans personol sylfaenol di-dreth - felly mae'ch holl incwm yn cael ei drethu ar y gyfradd sylfaenol o 20%.

Gall hyn ddigwydd os nad oes gan eich cyflogwr yr holl wybodaeth sydd ei hangen arno i gyfrifo'ch cod treth.

Nid yw bob amser yn golygu eich bod yn talu'r swm anghywir o dreth. Er enghraifft, efallai bod gennych ddwy swydd ac mae HRMC wedi dyrannu eich lwfans personol yn erbyn un o'r rhain. 

Mae hyn fel arfer oherwydd bod gennych fwy nag un ffynhonnell incwm.

Defnyddir eich Lwfans Personol ar eich prif ffynhonnell incwm, ac rydych yn talu treth ar bopeth rydych yn ei ennill o'ch ail ffynhonnell incwm.

Er enghraifft, efallai y byddwch yn gweithio prif swydd yn ystod y dydd ac yn gwneud sifftiau mewn tafarn neu'n gweithio mewn ffatri â'r nos.

Os ydych yn ennill mwy na £12,570 y flwyddyn (ar gyfer 2021-22) yn eich prif swydd, bydd eich ail swydd yn cael ei threthu ar y gyfradd sylfaenol. Gall hyn hefyd fod yn berthnasol i bensiynau neu arian a delir gan fuddsoddiadau (difidendau). 

Mae hyn yn golygu bod gennych dreth o'r gorffennol y mae rhaid i chi ei thalu o hyd, neu eich bod yn cael arian neu fudd-daliadau na ellir eu trethu cyn i chi ei dderbyn. Er enghraifft, Pensiwn y Wladwriaeth neu gar cwmni.

O hyn, gall eich cyflogwr weithio allan faint y dylid ei dalu tuag at yr hyn sy'n ddyledus gennych.

Ni fydd y swm rydych yn ei dalu byth yn fwy na hanner y swm rydych wedi'i ennill neu ei dderbyn yn ystod y cyfnod tâl. Ni waeth a yw hynny'n fisol, wythnosol neu gyfnod arall.

Weithiau nid yw'ch cod treth yn iawn ar gyfer eich amgylchiadau ac efallai y rhoddir cod argyfwng i chi.

Mae cod treth argyfwng yn tybio mai dim ond y lwfans personol sylfaenol y mae gennych hawl iddo. Bydd yn golygu y byddwch yn talu treth ar eich holl incwm uwchlaw'r lwfans personol sylfaenol (£12,570 ar gyfer 2021-22).

Nid yw'n ystyried unrhyw lwfansau neu ostyngiadau a rhyddhadau y gallai fod gennych hawl iddynt.

Gall hyn olygu eich bod yn talu mwy o dreth nag y dylech fod am gyfnod byr.

Ar gyfer 2021/22, y codau treth brys yw:

• 1257L W1
• 1257L M1
• 1257L X.

Efallai y cewch eich rhoi ar god treth argyfwng os:

• rydych wedi dechrau swydd newydd
• rydych wedi dechrau gweithio i gyflogwr ar ôl bod yn hunangyflogedig, neu
• rydych yn cael budd-daliadau cwmni neu Bensiwn y Wladwriaeth.

Os yw'ch cod treth yn un o'r rhain, bydd Cyllid a Thollau EM yn ei ddiweddaru'n awtomatig. Ond gallai olygu na fydd eich cyflog yr un fath am fis neu ddau, felly byddwch yn ofalus â'ch cyllidebu.

Er mwyn sicrhau eich bod ar y cod treth cywir, gwiriwch fod eich cod yn cyfateb i'r Lwfans Personol y dylech fod yn ei gael

Os ydych yn credu bod eich cod treth yn anghywir, neu os oes gennych unrhyw amheuaeth, cysylltwch â Chyllid a Thollau EM.

Mae'n bwysig eich bod yn rhoi'r holl wybodaeth maent yn gofyn amdani fel nad ydych yn dod i ben ar y cod treth anghywir ac yn talu gormod neu rhy ychydig o dreth

Mae'n werth gwirio faint o dreth rydych wedi'i thalu ar eich cyflog.

Yn ddibynnol ar eich amgylchiadau, efallai gallwch ofyn am ad-daliad gan ddefnyddio ffurflen, neu efallai byddwch angen cysylltu â HMRC

Os credwch nad ydych wedi talu digon o dreth, efallai y bydd rhaid i chi gwblhau ffurflen dreth.

Os mai dyma’r achos, mae terfynau amser hunanasesu arferol yn berthnasol.

I dalu swm hyd at £3,000 trwy addasiad i'ch cod treth ar gyfer y flwyddyn ganlynol, dylech ffeilio ffurflen erbyn 31 Rhagfyr yn dilyn diwedd y flwyddyn dreth.

Fel arall, mae rhaid talu treth sy'n dal yn ddyledus am y flwyddyn dreth ddiwethaf erbyn 31 Ionawr yn dilyn diwedd y flwyddyn dreth y cododd yr incwm.

Os credwch nad ydych wedi talu digon o dreth, cysylltwch â Chyllid a Thollau EM.

Efallai y gofynnir i chi lenwi ffurflen dreth. Byddwch yn ymwybodol os na wnewch hyn, fel arfer bydd rhaid i chi dalu cosb a llog pan ddaw'r tandaliad i'r goleuni.

Cyflog gros yw'r incwm a gewch cyn i unrhyw drethi a didyniadau gael eu tynnu. Eich tâl gros blynyddol yw'r hyn y cyfeirir ato'n aml fel eich cyflog blynyddol.

Cyflog net yw'r hyn sydd ar ôl ar ôl tynnu didyniadau fel treth incwm ac Yswiriant Gwladol. Dyma'r hyn y cyfeirir ato'n aml fel eich tâl mynd adref.

Gallwch weld beth oedd eich cyflog gros a faint sydd wedi'i dynnu (os rhywbeth) ar eich slip cyflog.

Mae'n bwysig cadw'ch slipiau cyflog mewn lle diogel. Dyma ein tri rheswm gorau pam:

1. Diogelwch. Mae slipiau cyflog yn cynnwys llawer o wybodaeth bersonol amdanoch chi a'ch enillion, gan gynnwys eich rhif Yswiriant Gwladol. Dylech eu cadw'n ddiogel i helpu i'w hosgoi rhag cael eu defnyddio ar gyfer twyll hunaniaeth.
2. Cadw cofnodion. Mae'n syniad da cadw cofnod o'ch holl enillion a thaliadau treth rhag ofn bod problem ac mae angen i chi wirio hen fanylion.
3. Tystiolaeth o enillion. Ar gyfer rhai cynhyrchion ariannol, fel benthyciadau, efallai y gofynnir ichi brofi'ch enillion trwy ddangos eich tri slip cyflog diwethaf. 

A yw'ch cyflog yn amrywio, yn dibynnu ar ba mor hir neu pryd rydych yn gweithio? Yna bydd rhaid i'ch cyflogwr gynnwys manylion yr oriau y buoch yn gweithio yn ogystal â faint rydych wedi'i ennill ar eich slip cyflog.

Os ydych yn ennill gwahanol symiau ar gyfer gwahanol fathau o waith, bydd rhaid cynnwys ffigurau ar wahân ar gyfer y ddau ar eich slip cyflog.

Mae'r newid hwn i ddeddfwriaeth wedi'i anelu at weithwyr sy'n gweithio oriau amrywiol ac y mae eu cyflog yn newid yn unol â hynny. Bydd hyn yn ei gwneud yn gliriach os ydych yn cael eich talu o leiaf yr Isafswm Cyflog Cenedlaethol.

Bydd gweithwyr contract dim oriau yn elwa'n arbennig o'r ddeddfwriaeth newydd hon.

Os nad ydych yn deall rhywbeth ar eich slip cyflog, neu gredu bod camgymeriad arno, siaradwch â rhywun yn adran gyflogres eich cwmni.