Pam ei bod yn werth i chi adolygu eich morgais yn rheolaidd

Mae'n syniad da i gadw golwg am well fargeinion morgais.

Mae rhai newydd yn dod ar y farchnad o hyd ac os nad ydych wedi eich cloi mewn bargen gyfradd sefydlog neu ddisgownt gyda thâl ad-dalu’n gynnar gall fod yn werth i chi newid eich benthycwyr (ail-forgeisio) ar unrhyw adeg.

Dylech o leiaf adolygu eich morgais:

• pan fydd cyfraddau llog yn newid – oherwydd bydd hyn yn effeithio ar ba mor gystadleuol yw’ch cynnig presennol
• pan fydd eich cynnig morgais presennol yn dod i ben – oherwydd gallai eich cyfradd godi, ac
• unwaith y flwyddyn os nad ydych wedi’ch clymu i ddelio â chosbau am ad-dalu’n gynnar – i weld sut mae eich cynnig presennol yn cymharu â chynigion newydd sydd wedi dod ar y farchnad

Os na fyddwch chi’n gwneud dim byd pan fydd cyfraddau’n newid neu eich cynnig morgais yn dod i ben, gallech golli’r cyfle i gael nifer o gynigion gwell sydd ar gael ar y farchnad.

Trefnwch nawr i gael eich atgoffa i adolygu’ch morgais unwaith y flwyddyn – neu cyn i’ch cynnig sefydlog presennol ddod i ben. Gallech arbed cannoedd o bunnoedd i’ch hun!

Trefnwch nodyn yn eich dyddiadur i ddechrau chwilio o leiaf dri mis cyn y bydd eich cynnig sefydlog neu ddisgownt presennol yn dychwelyd i gyfradd amrywiol safonol y benthyciwr.

Defnyddiwch y dolenni isod i weld beth yw gwerth eich eiddo ac i weld faint allech ei arbed wrth ail-forgeisio i gyfradd is.

Fodd bynnag, cyn unrhyw newid dylech bob amser ymchwilio i weld pa ffioedd fydd yn rhaid ichi eu talu – gweler ‘Cadw llygad ar gostau ail-forgeisio’ isod.

Defnyddiwch ein Cyfrifiannell morgeisi i weld faint fyddech yn ei arbed ar gynnig rhatach.

• edrychwch ar Zoopla i weld a yw gwerth eich eiddo wedi codi.
• chwiliwch am fathau tebyg o eiddo sydd ar werth yn ardal eich cod post ar Rightmove
• defnyddiwch gyfrifiannell mynegai prisiau tai Nationwide

Er eich bod yn aml yn gallu lleihau eich taliadau wrth newid, cofiwch fod llawer o gostau’n gysylltiedig ag ail-forgeisio.

• Efallai y bydd rhaid talu costau uchel am ad-dalu’n gynnar os byddwch yn gadael cyn i gyfnod cloi gwreiddiol eich morgais ddod i ben. Mae’n annhebygol y bydd costau os ydych ar gyfradd amrywiol safonol eich benthyciwr.
• Mae’n bosibl y bydd eich benthyciwr newydd yn codi ffioedd prisio a chyfreithiol arnoch, ond bydd y rhain yn cael eu hanwybyddu’n aml os byddwch yn cwblhau’r ail-forgeisio’n llwyddiannus. Dylech bob amser holi am y ffioedd hyn wrth gymharu cynhyrchion.
• Mae’n debygol y bydd yn rhaid talu ffi gadael pan fyddwch yn gadael eich benthyciwr presennol. Dylech gynnwys hyn yn eich costau.
• Fel arfer, mae’n rhaid talu ffi archebu neu drefnu hefyd ar y cynnig newydd – gallwch ddewis cynnig heb ffi er mwyn osgoi ffioedd archebu neu drefnu ond mae’n bosibl y byddwch yn talu cyfradd llog uwch o ganlyniad i hynny.

Felly cofiwch ystyried cyfanswm cost unrhyw ail-forgeisio o’i gymharu â’r arbedion y byddwch yn eu gwneud, cyn mentro ac ail-forgeisio.

Meddyliwch yn ofalus am ail-forgeisio a chloi i mewn i fargen newydd gyda thaliadau ad-dalu cynnar mawr os ydych yn ystyried symud tŷ yn y dyfodol rhagweladwy.

Mae’r rhan fwyaf o forgeisi bellach yn ‘gludadwy’, sy’n golygu y gellir eu symud i eiddo newydd. Ond, mae symud yn dal i gael ei drin fel cais newydd am forgais felly bydd angen i chi fodloni gwiriadau fforddiadwyedd y benthyciwr a meini prawf eraill i gael eich cymeradwyo ar gyfer y morgais.

Os na fyddwch chi’n pasio’r gwiriadau, yna efallai mai’ch unig opsiwn fydd cysylltu â benthycwyr eraill, a fydd yn golygu y byddwch yn talu tâl ad-dalu’n gynnar eich benthyciwr presennol.

Yn aml gall ‘cludo’ morgais olygu mai dim ond y balans presennol sy’n weddill ar y cytundeb sefydlog neu ddisgownt presennol, felly mae angen i chi ddewis bargen arall ar gyfer unrhyw fenthyciad ychwanegol ar gyfer y symud ac mae’r fargen newydd hon yn annhebygol o gyd-fynd ag amserlen y fargen bresennol.

 Os ydych yn gwybod eich bod yn debygol o symud tŷ o fewn y cyfnod ad-dalu cynnar ar gyfer unrhyw fargen newydd, yna efallai y byddwch am ystyried bargeinion gyda thaliadau ad-dalu isel neu ddim taliadau ad-dalu cynnar sy’n rhoi mwy o ryddid i chi siopa o gwmpas ymhlith benthycwyr pan ddaw’r amser i symud.

Ers mis Ebrill 2014, mae darparwyr benthyciadau wedi edrych yn fwy gofalus i weld a allwch fforddio morgais oherwydd rheoliadau newydd.

Mae hyn yn golygu y gallai gymryd mwy o amser nag yr oeddech wedi arfer ag ef a bydd yn rhaid i chi ddarparu prawf o'ch incwm a'ch holl dreuliau.

Efallai y bydd gofyn i chi:

• ddangos eich slipiau cyflog a chyfriflenni banc i brofi eich incwm, neu
• eich ffurflenni treth a chyfrifon busnes wedi eu llunio gan gyfrifydd os ydych yn hunangyflogedig.

Bydd eich alldaliadau yn cael eu rhoi yn erbyn eich incwm i weld pa mor fforddiadwy yw eich morgais.

Byddant yn edrych ar eich:

• biliau’r cartref 
• ad-daliadau dyled eraill, a
• costau byw fel teithio, gofal plant ac adloniant.

Byddant hefyd yn gwirio sut y byddech yn ymdopi â chynnydd yn y gyfradd llog neu newidiadau yn eich ffordd o fyw fel colli incwm un unigolyn i gyplau.

Mae hyn yn golygu y gallwch ei chael hi’n anodd ail-forgeisio gyda benthyciwr newydd.

Felly, cyn ichi newid, gwiriwch eich costau ail-forgeisio a chysylltwch â’ch benthyciwr presennol i weld beth y gall ei gynnig i chi

Os ydych ar forgais llogau yn unig fe welwch fod benthycwyr yn edrych yn fanwl ar eich cynllun ad-dalu i sicrhau ei fod ar y llwybr iawn i dalu’r benthyciad gwreiddiol ar ddiwedd y morgais.

Os nad ydyw, fe allwch ei chael hi’n anodd newid i forgais llogau yn unig newydd.

Bydd benthycwyr yn derbyn cynlluniau ad-dalu gwahanol fel:

• cynilion a buddsoddiadau cyson;
• defnyddio taliadau bonws yn y dyfodol gyda thystiolaeth; a
• gwerthiant ased gwerthfawr yn y dyfodol gyda thystysgrif gyfredol yn nodi ei werth.

Os byddwch yn penderfynu newid i forgais newydd eich hun bydd raid i chi ymchwilio i’r farchnad a dewis cynnyrch heb unrhyw help na chyngor.

Ar ôl i chi ddewis, bydd raid i chi roi cyfarwyddiadau manwl i’r benthyciwr am:

• gwerth eich cartref
• y morgais yr ydych am ei gael,
• faint yr ydych yn ei fenthyca, ac
• am ba mor hir y bydd y morgais yn parhau.

Gelwir hyn yn weithredu yn unig felly bydd y benthyciwr yn ysgrifennu atoch i gadarnhau nad ydych wedi cael cyngor nac asesiad a yw’r morgais newydd yn addas i chi, a bydd raid i chi gadarnhau hynny.

Mae gwefannau cymharu yn lle da i gychwyn ar gyfer unrhyw un sy’n ceisio dod o hyd i morgais addas.

Mae gwefannau poblogaidd ar gyfer cymharu morgeisi, yn cynnwys:

• Moneyfacts
• Money Saving ExpertYn agor mewn ffenestr newydd
• MoneySuperMarket

• Ni fydd pob un gwefan gymharu yn rhoi’r un canlyniadau i chi, felly cofiwch ddefnyddio mwy nag un gwefan cyn gwneud penderfyniad.
• Felly mae’n bwysig gwneud tipyn o waith ymchwil i mewn i’r math o gynnyrch neu nodweddion a ddymunwch cyn prynu neu newid darparwr.
• Darganfyddwch fwy yn ein canllaw ar wefannau cymharu.