Mae’n rhaid i gwmnïau sy’n gwerthu cynlluniau rhyddhau ecwiti roi gwybodaeth bwysig benodol i chi er mwyn eich helpu chi i benderfynu a ydych am ymuno â chynllun ai peidio.
Beth sydd yn y canllaw hwn
Rheoleiddio cynlluniau rhyddhau ecwiti
Mae’n rhaid i gwmnïau sy’n cynghori neu werthu cynlluniau rhyddhau ecwiti fod:
- yn asiant i gwmni a reoleiddir, neu
- wedi eu rheoleiddio gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA).
Ac mae’n rhaid iddynt fod â chymhwyster rhyddhau ecwiti perthnasol er mwyn rhoi cyngor.
Rhoddir cwmnïau rheoledig a’u hasiantau ar Gofrestr yr FCA (Opens in a new window) ac mae’n rhaid iddynt gyrraedd rhai safonau penodol.
Cadwch lygad am farc ardystio'r Cyngor Rhyddhau Ecwiti i sicrhau eich bod yn defnyddio darparwr dibynadwy. Corff diwydiant yw hwn, ac mae ei aelodau'n cytuno i gadw at god ymddygiad gwirfoddol.
Chwilio am help?
Yn ystyried Rhyddhau Ecwiti? Gallwch gael cyngor diduedd am ddim ar ryddhau ecwiti ac ar forgeisi gan StepChange ar-leinOpens in a new window neu drwy ffonio 0808 1686 719
Darganfyddwch gynghorydd gyda chymhwyster rhyddhau ecwiti sydd ar y cyfeiriadur aelodau Cyngor Rhyddhau Ecwiti – y corff masnachu ar gyfer y sector Rhyddhau Ecwiti
Cael cyngor
Rhaid i bob cwmni sy'n cynnig gwerthu rhyddhau ecwiti gynnig gwerthiant wedi’i gynghori i chi oni bai bod y cwsmer yn bodloni'r meini prawf sydd eu hangen ar gyfer gwerthiant gweithredu yn unig (heb unrhyw gyngor). Bydd angen i chi hefyd benodi eich cyfreithiwr eich hun ar ôl i chi dderbyn argymhelliad addas ar gynllun rhyddhau ecwiti.
Golyga hyn sicrhau bod rhyddhau ecwiti yn addas i chi, ac os ydyw, dim ond argymell cynnyrch sydd yn addas ar eich cyfer ar sail eich anghenion a’ch amgylchiadau.
Gallwch gyflwyno cwyn i Wasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol os byddwch yn gweld bod y cyngor a roddwyd i chi yn anaddas yn y pen draw.
Gwnewch yn siŵr bod y cwmni a ddefnyddiwch ar Gofrestr yr FCA.
Os nad yw’r cwmni ar y gofrestr, ni fydd gennych fynediad i weithdrefnau cwyno ac iawndal os aiff pethau o chwith.
Dilynwch y ddolen isod i gael gwybodaeth am yr hyn y dylech ei wneud os oes gennych gŵyn am gynghorydd ariannol.
Mae rhai morgeisi gydol oes ble mae’n ofynnol i chi dalu’r llog ar y benthyciad a/neu ran o’r cyfalaf bob mis.
Mae hyn yn faes cymhleth ac mae nawr yn ofynnol i berchnogion cartrefi dderbyn cyngor cyfreithiol annibynnol y mae’n rhaid ei gael wyneb yn wyneb.
Darllenwch fwy yn ein canllaw Delio â phroblemau pensiwn a gwneud cwyn
Gallwch gael mwy o wybodaeth yn ein canllaw Pryd a ble i gael help a chyngor ynghylch pensiynau
Gwybodaeth y byddwch yn ei chael
Cam 1
Pan fyddwch yn cysylltu â darparwr neu gynghorydd rhaid iddynt roi gwybodaeth glir am y gwasanaeth y maen nhw’n ei gynnig. Ni chaniateir galw ar hap gan ddarparwr rhyddhau ecwiti o dan unrhyw amgylchiadau.
Gallant wneud hyn ar lafar yn ystod y sgwrs gychwynnol neu mewn dogfen ysgrifenedig.
Naill ffordd neu’r llall, rhaid iddynt gadarnhau eu bod yn rhoi cyngor i chi, a dweud wrthych, fel rhan o’r gwasanaeth hwn a ydynt yn:
- codi ffi
- cynnig morgeisi gydol oes, cynlluniau dychweliad cartref, neu’r ddau
- cynnig cynlluniau rhyddhau ecwiti o’r farchnad gyfan neu gan nifer cyfyngedig o ddarparwyr yn unig.
Defnyddiwch y wybodaeth yma i gael y fargen orau wrth geisio’r gwasanaeth rydych yn ei ddymuno am y pris sy’n eich plesio.
Cam 2
Unwaith y byddant wedi argymell cynnyrch rhaid i’r darparwr neu’r cynghorydd roi dogfen sy’n rhoi ffeithiau allweddol am y morgais i chi.
Efallai y byddant yn cyfeirio at y ddogfen hon fel Esboniad Ffeithiau Allweddol (KFI).
Gallai rhai cynghorwyr morgais a darparwyr benthyciadau roi i chi pan fyddant yn argymell morgais neu’n cyflwyno cynnig morgais.
Bydd y dogfennau hyn yn amlinellu’ch gofynion personol chi ac yn cynnwys pethau fel:
- unrhyw nodweddion ychwanegol
- y gwasanaeth y byddwch yn ei gael
- beth sy’n digwydd os nad ydych eisiau’r morgais neu’r cynllun mwyach
- cost gyfan y cynllun, yn ogystal ag unrhyw ffioedd y bydd yn rhaid i chi eu talu
- disgrifiad o’r cynllun, pwy yw’r darparwr ac, ar gyfer morgais gydol oes, y cynnig cyfradd llog
- yr hyn yr ydych chi wedi ei ddweud wrthynt nhw am faint rydych eisiau ei ryddhau a’r math o gynllun y mae gennych ddiddordeb ynddo
- pan fydd morgais gydol oes yn gofyn am daliadau rheolaidd, faint fyddai’r taliadau pe bai’r cyfraddau llog yn cynyddu – fel bod modd i chi weld a ydych yn meddwl y gallech ymdopi â’r cynnydd.
Gwnewch yn siŵr eich bod yn darllen a deall y ddogfen hon a gofynnwch i’r darparwr neu gynghorwr egluro unrhyw beth nad yw’n glir. Dylai ddangos telerau’r cynllun a argymhellir ac os gallai effeithio ar unrhyw fudd-daliadau gyda phrawf modd y gallech fod yn gymwys i’w cael.
Gellir defnyddio’r ddogfen hon i chwilio am y fargen orau a chymharu cynlluniau tebyg gan ddarparwyr eraill.
Cam 3
Unwaith y bydd eich cais wedi ei gymeradwyo, fe gewch chi neu’ch cynghorydd ddogfen gynnig.
Bydd yn cynnwys manylion megis:
- y ffioedd
- eich enw a’ch cyfeiriad
- y swm y byddwch chi’n ei dderbyn, neu
- unrhyw amodau arbennig megis clirio unrhyw forgeisi sy’n weddill.
Cofiwch ei darllen yn ofalus.
Darganfyddwch gynghorydd gyda chymhwyster rhyddhau ecwiti ar y wefan Cynghorwyr Society of Later Life
Sefydliadau eraill fydd yn gallu helpu
Os ydych yn cael trafferth i gael deupen llinyn ynghyd ac yn chwilio am gymorth ariannol, mae nifer o asiantaethau ac elusennau sy’n darparu gwybodaeth a chyngor am ddim.
Cael help wrth ddatrys problemau dyled:
Defnyddio ein cyfrifiannell budd-daliadau
Os ydych chi’n byw ar incwm isel neu wedi cael sioc incwm, defnyddiwch ein Cyfrifiannell Budd-daliadau i ddarganfod yn gyflym beth y gallech fod â hawl iddo
Grantiau i gadw’ch cartref yn gynnes os ydych dros 60 oed:
- Ymddiriedolaeth Arbed Ynni neu ffoniwch 0300 123 1234 (ar gyfer Cymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon), 0808 808 2282 (ar gyfer yr Alban)
- Nyth (Cymru)
