Os ydych mewn iechyd gwael, mae’n bosib y bydd angen gofal sylweddol arnoch.

Os ydych yn heini ac yn medru symud, mae’n debygol na fydd angen gofal nyrsio llawn amser arnoch – o leiaf nid am y dyfodol rhagweladwy.

I’r rhan fwyaf o bobl, gofal rhwng y ddau begwn yma fydd ei angen arnynt. Fe gaiff hyn ei gadarnhau gan asesiad anghenion gofal awdurdod lleol.

Am gefnogaeth a chyngor ar ofal am ddim, cysylltwch â:

• Os ydych yn byw yn Lloegr, Age UK
• Yng Nghymru, Age Cymru
• Yng Ngogledd Iwerddon, Age NI
• Yn yr Alban, Age Scotland

Gallwch hefyd drefnu apwyntiad i siarad ag ymgynghorydd yn Care Rights UK

Os oes angen i chi ddod o hyd i ymgynghorydd arbenigol ar ffioedd gofal, gweler ein canllaw Cael cyngor ariannol ar sut i ariannu eich gofal hirdymor

Bydd eich awdurdod lleol (neu Ymddiriedolaeth Gofal Iechyd a Chymdeithasol yng Ngogledd Iwerddon) ym medru rhoi rhestr i chi o’r cartrefi gofal addas yn eich ardal.

Gall elusennau lleol neu grwpiau cefnogol roi cymorth i chi hefyd, yn ogystal â’ch corff rheoliadol cenedlaethol.

Dyma rai awgrymiadau wrth ddewis un:

• Gwnewch restr fer o’r cartrefi gofal addas yn eich ardal y gallwch eu fforddio.
• Mae cost gofal yn amrywio o ardal i ardal – gallech arbed arian drwy symud
• Gofynnwch am becyn gwybodaeth gan y cartrefi sydd ar eich rhestr fer.
• Gofynnwch am gopi o’u cytundebau ac eu telerau ac amodau.
• Gwnewch yn siŵr fod ganddynt le a pha mor hir yw eu rhestr aros.
• Gwiriwch faint o rybudd fydd angen i chi ei roi petaech yn symud allan a faint o rybudd a gewch petai’r cartref yn cau.
• Os ydych yn cael cymorth ariannol gan eich awdurdod lleol, gwnewch yn siŵr y byddan nhw’n cynnig llety i chi ar gyfradd yr awdurdod lleol neu a fydd angen i chi wneud taliad ychwanegol.
• Holwch am ba gostau ychwanegol fydd angen i chi dalu amdanynt nad ydynt yn rhan o’r ffioedd preswyl. 

Gallwch wirio safon y cartref a’u hadroddiad arolwg mwyaf diweddar gyda’r sefydliadau canlynol.

• Care Quality Commission (Lloegr)
• Care Inspectorate (Yr Alban)
• Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol (Cymru)
• Regulation and Quality Improvement Authority (Gogledd Iwerddon)

Cyn ymweld ag unrhyw un o’r cartrefi gofal, rhaid i chi fod yn gwbl sicr o’r hyn rydych yn edrych amdano.

Gwnewch restr wirio o’r pethau sydd yn bwysig i chi, yn ogystal â rhestr o gwestiynau i’w gofyn i’r rheolwyr a’r staff.

Peidiwch â theimlo unrhyw gywilydd - rydych ar fin gwneud penderfyniad all newid eich bywyd.

Gall eich rhestr wirio fod yn un faith. Dyma ambell syniad i chi:

• Ydych chi’n cael cadw anifeiliaid anwes?
• Pa bryd ac am ba hyd mae’r oriau ymweld?
• Ydy’r cartref yn cynnig gweithgareddau cymunedol?
• Faint o staff sy’n gyflogedig ar gyfer pob preswylydd?
• A oes yna ddigon o ganllawiau a chymhorthion symudedd?
• A allant fodloni’ch holl ofynion bwyd a’ch anghenion deiet?
• Faint o le sydd yno ar gyfer eich eiddo personol?
• A yw’n ymddamgos fod gan y preswylwyr yr un anghenion â chi?
• A fyddai’r cartref yn cytuno i gyfnod prawf i chi gael gweld a ydych chi’n hoffi’r lle ai peidio?
• A fydd gennych fynediad at ffonau preifat a’r rhyngrwyd?
• A oes gan y cartref y cyfleusterau ymolchi a thoiled y bydd eu hangen arnoch?
• Pa mor hawdd yw hi i gael gwasanaeth meddyg teulu, deintyddion, optegwyr a gwasanaethau iechyd eraill?
• Petai chi angen gofal nyrsio yn y dyfodol, fyddai’r cartref yn medru darparu hynny?
• Pa drefniadau sy’n bodoli ar gyfer diogelu eich arian a’ch pethau gwerthfawr?
• A all y cartrtef gofal ddarparu’r lefel o ofal sydd ei angen arnoch nawr ac yn y dyfodol – gan y gallaieich anghenion gynyddu dros amser? A yw’r sgiliau anghenrheidiol gan y staff?

Mae costau cartrefi gofal yn amrywio’n sylweddol ledled y wlad.

Fodd bynnag, gallwch ddisgwyl talu tua £30,000 y flwyddyn ar gyfartaledd am gartref gofal preswyl a £40,000 os oes angen gofal nyrsio.

I ddarganfod beth yw ffioedd cyfartalog y flwyddyn mewn cartref gofal yn eich ardal chi, ewch i wefan PayingForCare

Mae ganddynt hefyd gyfrifiannell sy’n ateb y cwestiwn  A fydd y wladwriaeth yn eich helpu i dalu?  Rhowch gynnig arni ar y  wefan PayingForCare

Gan ddibynnu ar eich amgylchiadau, efallai gall eich cyngor lleol roi cymorth i chi gyda chostau.

Lawrlwythwch daflen ffeithiau ‘Choosing and Paying for a Care Home’ ar wefan FirstStop Advice

Neu ffoniwch nhw i drafod eich opsiynau ar 0800 377 7070